Ngọc Hiển

Đối với các định nghĩa khác, xem Ngọc Hiển (định hướng).

Ngọc Hiển
Huyện
Huyện Ngọc Hiển
Biểu trưng
Mũi Cà Mau
Hành chính
Quốc gia	Việt Nam
Vùng	Đồng bằng sông Cửu Long
Tỉnh	Cà Mau
Huyện lỵ	Thị trấn Rạch Gốc
Trụ sở UBND	Đường 13/12, ấp Kiến Vàng, thị trấn Rạch Gốc
Phân chia hành chính	1 thị trấn, 6 xã
Thành lập	17/12/1984
Địa lý
Tọa độ: 8°40′47″B 104°57′58″Đ
Bản đồ huyện Ngọc Hiển Ngọc Hiển Vị trí huyện Ngọc Hiển trên bản đồ Việt Nam
Diện tích	734,63 km²
Dân số (31/12/2022)
Tổng cộng	90.236 người
Mật độ	122 người/km²
Dân tộc	Kinh...
Khác
Mã hành chính	973
Biển số xe	69-L1
Website	ngochien.camau.gov.vn

Ngọc Hiển là một huyện thuộc tỉnh Cà Mau, Việt Nam.

Địa lý

Huyện Ngọc Hiển nằm ở phía nam tỉnh Cà Mau, là huyện cực Nam của Việt Nam, có vị trí địa lý:

• Phía bắc giáp huyện Năm Căn với sông Cửa Lớn và sông Bồ Đề là ranh giới tự nhiên
• Các phía còn lại giáp Biển Đông và Vịnh Thái Lan.

Địa hình

Huyện Ngọc Hiển có chiều dài bờ biển là 98 km.

Do ranh giới phía bắc của huyện là sông Cửa Lớn và sông Bồ Đề nên địa bàn huyện Ngọc Hiển bị tách biệt như một cù lao. Nhìn chung địa hình bằng phẳng, nhưng địa hình bị chia cắt mạnh bởi hệ thống sông rạch tự nhiên và kênh mương chằng chịt, có nhiều con sông rất rộng (sông Cửa Lớn có chiều rộng từ 400 – 1.000m).

Cao trình trung bình từ 0,5 – 0,7m, thường xuyên ngập triều biển, riêng vùng ven Biển Đông có địa hình cao hơn từ 1,2 – 1,5m.

Địa chất

Do hình thành từ các trầm tích biển trẻ nên nhìn chung nền đất yếu, lớp bùn hữu cơ và sét hữu cơ dày từ 0,7 – 1,7m, lớp bùn sét dày 1,3 – 1,4m. Do các công trình xây dựng nằm trực tiếp lên lớp bùn yếu nên cần có các giải pháp xử lý về nền móng, chống lún và triệt tiêu lún, vì vậy suất đầu tư rất cao.

Khu vực đất rừng, bờ sông thường có nhiều lỗ mội, đây là một đặc điểm cần chú ý khi xây dựng các đầm nuôi thủy sản, cần có giải pháp thi công thích hợp để chống cạn nước đầm nuôi.

Thủy văn

Vùng mũi Cà Mau là nơi duy nhất có cả bờ biển phía Đông và phía Tây, vì vậy chịu tác động trực tiếp của cả triều Biển Đông (bán nhật triều không đều) và triều biển Tây (nhật triều không đều). Thủy triều Biển Đông lớn, vào các ngày triều cường biên độ triều vào khoảng 300 – 500 cm, các ngày triều kém biên độ triều cũng đạt từ 180 – 220 cm. Thủy triều phía vịnh Thái Lan yếu hơn, biên độ triều lớn nhất khoảng 100 cm. Mực nước triều hàng năm cao trùng với mùa khô (từ tháng 10 đến tháng 3 năm sau). Trong thời kỳ có gió chướng có thể gây ra hiện tượng nước dâng. Thủy triều trên sông Cửa Lớn tại Năm Căn có thời gian triều lên kéo dài 5 giờ 43 phút và thời gian thủy triều xuống là 6 giờ 40 phút (chu kỳ triều 12 giờ 23 phút).

Dọc theo bờ biển của huyện có nhiều cửa sông lớn đổ ra biển như: Ông Trang, Cá Mòi, Rạch Tàu, Rạch Gốc, Bồ Đề,.... Trong đó cửa Bồ Đề rộng 600m, sâu 19 – 26m, cửa Ông Trang rộng 600 – 1.800m, sâu 4 – 5m. Sông Cửa Lớn dài 58 km nối từ cửa Bồ Đề ở phía Biển Đông với cửa Ông Trang ở Vịnh Thái Lan. Đây là tuyến sông lớn nhất tại khu vực Năm Căn – Ngọc Hiển. Triều biển xâm nhập sâu vào đất liền theo hệ thống sông rạch, do biên độ triều cao nên phần lớn đất đai của huyện thường bị ngập triều. Do biên độ triều các sông chịu ảnh hưởng triều Biển Đông lớn hơn nên biên độ triều trên các sông cũng có xu hướng giảm dần từ Đông sang Tây.

Độ mặn nước sông biến đổi theo mùa, mùa khô nước các sông có độ mặn cao hơn, tuy nhiên đối với khu vực huyện Ngọc Hiển do gần sát biển nên sự chênh lệch độ mặn nước sông giữa các mùa biến đổi không lớn như các vùng sâu trong nội địa.

Đặc điểm địa hình, thủy văn của huyện nói chung và vùng Đất Mũi nói riêng thuận lợi cho phát triển giao thông đường thủy, du lịch sông nước, phát triển nuôi trồng thủy sản, rừng ngập mặn,... Những đặc thù của điều kiện thủy văn đã được nhân dân địa phương ứng dụng vào sản xuất và đời sống từ lâu đời, tạo nên những nét đặc thù của vùng sông nước miền Tây Nam Bộ nói chung và của huyện Ngọc Hiển nói riêng, đó là: việc xuồng ghe đi lại theo con nước, đóng đáy sông, đáy biển, lấy nước và xả nước các đầm tôm,... đã tiết kiệm được nhiều về chi phí và sức lao động, phù hợp với sinh trưởng phát triển tự nhiên của hệ sinh thái rừng ngập mặn, nhất là rừng đước.

Hành chính

Huyện Ngọc Hiển có 7 đơn vị hành chính cấp xã trực thuộc, bao gồm thị trấn Rạch Gốc (huyện lỵ) và 6 xã: Đất Mũi, Tam Giang Tây, Tân Ân, Tân Ân Tây, Viên An, Viên An Đông.

TT.Rạch Gốc

X.Đất Mũi

X.Viên An

X.Viên An Đông

X.Tân Ân Tây

X.Tân Ân

X.Tam Giang Tây

(X.Tân Ân)

Bản đồ hành chính huyện Ngọc Hiển, tỉnh Cà Mau

Danh sách các đơn vị hành chính trực thuộc huyện Ngọc Hiển
Tên Diện tích năm 2022 (km²) Dân số năm 2022 (người) Mật độ (người/km²) Thị trấn (1) Rạch Gốc 45,76 13.144 287 Xã (6) Đất Mũi 147,22 17.288 117 Tam Giang Tây 111,75 12.590 112 Tân Ân 62,45 7.045 112 Tân Ân Tây 106,48 10.599 99 Viên An 126,81 15.055 118 Viên An Đông 134,15 14.515 108 Toàn huyện 734,63 90.236 122
Đề án sắp xếp đơn vị hành chính cấp xã giai đoạn 2023 – 2025 của tỉnh Cà Mau

Lịch sử

Xem thêm: huyện Ngọc Hiển cũ nay là huyện Đầm Dơi

Tên của huyện được đặt tên theo người anh hùng thời chống Pháp Phan Ngọc Hiển (1910 – 1941).

Huyện Năm Căn cũ (1978–1984)

Ngày 29 tháng 12 năm 1978, Hội đồng Chính phủ ban hành Quyết định số 326-CP về việc thành lập huyện Năm Căn mới trên cơ sở 28 xã, 1 thị trấn huyện lỵ trên cơ một phần của huyện Ngọc Hiển.

Ngày 25 tháng 7 năm 1979, Hội đồng Chính phủ ban hành Quyết định số 275-CP về việc:

• Chia xã Viên An thành 3 xã: Duyên An Đông, Duyên An Tây và Đất Mũi.
• Chia xã Năm Căn thành 2 xã: Hàm Rồng, Đất Mới và thị trấn Năm Căn.
• Chia xã Tân An thành xã Tam Giang và xã Tân An.
• Chia nửa xã Quách Phẩm B thành 3 xã: Thanh Tùng, Tân Điền và Hiệp Tùng.
• Chia nửa xã Quách Phẩm A thành 3 xã: Tân Trung, An Lập và Tân An.

Ngày 17 tháng 5 năm 1984, Hội đồng Bộ trưởng ban hành Quyết định số 75-HĐBT về việc sáp nhập 5 xã: Tân Điền, Tân An, Thanh Tùng, Tân Trung, An Lập của huyện Năm Căn vào huyện Ngọc Hiển.

Huyện Năm Căn còn lại 8 xã: Tân Ân, Hiệp Tùng, Hàm Rồng, Đất Mới, Tam Giang, Đất Mũi, Duyên An Đông, Duyên An Tây và thị trấn huyện lỵ Năm Căn.

Huyện Ngọc Hiển có 28 xã: Tân Mỹ, Tân Lập, Thành Điền, Thới Phong, Tân Duyệt, Tân Hùng, Tân Thánh, Tân Dân, Tân Thuận, Phú Hải, Hiệp Bình, Thuận Hòa, Long Hòa, Tạ An Khương, Nguyễn Huân, Ngọc Thánh, Tân Đức, Tân Hồng, Tân Tiến, Quách Phẩm, Tân Phán, Tấn Trung, Hòa Điền, Tân Điền, Tân An, Thạnh Tùng, Tân Trung, An Lập và thị trấn huyện lỵ Ngọc Hiển.

Ngày 17 tháng 12 năm 1984, Hội đồng Chính phủ ban hành Quyết định số 168-HĐBT về việc đổi tên huyện Năm Căn thành huyện Ngọc Hiển.

Huyện Ngọc Hiển mới (1984–nay)

Ngày 14 tháng 2 năm 1987, Hội đồng Bộ trưởng ban hành Quyết định số 33B-HĐBT về việc:

• Giải thể thị trấn Năm Căn. Thành lập xã Hàng Vịnh trên cơ sở diện tích và dân số của thị trấn Năm Căn cũ.
• Chia xã Đất Mới thành xã Đất Mới và thị trấn Năm Căn (thị trấn huyện lỵ huyện Ngọc Hiển).

Huyện Ngọc Hiển lúc này gồm có thị trấn Năm Căn và 9 xã: Đất Mới, Đất Mũi, Hàm Rồng, Hàng Vịnh, Hiệp Tùng, Tam Giang, Tân Ân, Viên An, Viên An Đông.

Ngày 6 tháng 11 năm 1996, Quốc hội ban hành Nghị quyết về việc chia tỉnh Minh Hải thành hai tỉnh là tỉnh Bạc Liêu và tỉnh Cà Mau. Khi đó, huyện Ngọc Hiển thuộc tỉnh Cà Mau.

Ngày 25 tháng 6 năm 1999, Chính phủ ban hành Nghị định số 42/1999/NĐ-CP về việc thành lập xã Tân Ân Tây trên cơ sở 11.096 ha diện tích tự nhiên và 10.030 người của xã Tân Ân.

Ngày 29 tháng 8 năm 2000, Chính phủ ban hành Nghị định số 41/2000/NĐ-CP về việc:

• Thành lập xã Tam Giang Đông trên cơ sở 9.530,79 ha diện tích tự nhiên và 5.468 người của xã Tam Giang.
• Thành lập xã Tam Giang Tây trên cơ sở 9.235 ha diện tích tự nhiên và 6.672 người của xã Tam Giang.

Đến thời điểm năm 2003, huyện Ngọc Hiển có 12 xã: Đất Mới, Đất Mũi, Hàm Rồng, Hàng Vịnh, Hiệp Tùng, Tam Giang, Tam Giang Đông, Tam Giang Tây, Tân Ân, Tân Ân Tây, Viên An, Viên An Đông và thị trấn Năm Căn.

Ngày 17 tháng 11 năm 2003, Chính phủ ban hành Nghị định số 138/2003/NĐ-CP về việc thành lập huyện Năm Căn trên cơ sở 53.291,40 ha diện tích tự nhiên và 70.745 nhân khẩu, có 7 đơn vị hành chính trực thuộc bao gồm 6 xã: Hàm Rồng, Đất Mới, Hàng Vịnh, Hiệp Tùng, Tam Giang, Tam Giang Đông và thị trấn Năm Căn của huyện Ngọc Hiển.

Sau khi điều chỉnh địa giới hành chính thành lập huyện Năm Căn, huyện Ngọc Hiển còn lại 74.329,87 ha diện tích tự nhiên và 77.289 người, có 6 đơn vị hành chính trực thuộc bao gồm 6 xã: Tam Giang Tây, Tân Ân, Tân Ân Tây, Viên An, Viên An Đông, Đất Mũi.

Ngày 4 tháng 6 năm 2009, Chính phủ ban hành Nghị quyết số 24/NQ-CP về việc thành lập thị trấn Rạch Gốc trên cơ sở điều chỉnh 5.271,50 ha diện tích tự nhiên và 7.831 người của xã Tân Ân.

Huyện Ngọc Hiển có 73.315,13 ha diện tích tự nhiên và 83.152 người, có 7 đơn vị hành chính trực thuộc, bao gồm 6 xã: Đất Mũi, Tân Ân, Tân Ân Tây, Tam Giang Tây, Viên An, Viên An Đông và thị trấn Rạch Gốc.

Kinh tế

Vùng phía Nam của tỉnh Cà Mau, trong đó trọng tâm là huyện Ngọc Hiển là khu vực cuối, là điểm đến của hành lang kinh tế ven biển phía Nam của tiểu vùng kinh tế Mê Kông mở rộng.

Huyện Ngọc Hiển là huyện cuối cùng trên bản đồ của đất nước Việt Nam, có Mũi Cà Mau là điểm mốc quốc gia cuối cùng trên đất liền về phía Nam (có ý nghĩa như Mục Nam Quan ở biên giới phía Bắc).

Dân số

Huyện Ngọc Hiển có diện tích 735,18 km², dân số ngày 1/4/2019 là 66.874 người. Trong đó: dân số thành thị là 11.498 người (17%) và dân số nông thôn là 55.376 người (83%), mật độ dân số đạt 91 người/km².

Huyện Ngọc Hiển có diện tích 734,63 km², dân số tính đến ngày 31/12/2022 là 90.236 người (đã quy đổi), mật độ dân số đạt 122 người/km².

Du lịch

Huyện Ngọc Hiển là nơi có Mũi Cà Mau và Vườn quốc gia Mũi Cà Mau. Địa bàn huyện này thuộc Khu dự trữ sinh quyển Mũi Cà Mau đã được UNESCO công nhận là khu dự trữ sinh quyển thế giới.

Giao thông

Khu vực Mũi Cà Mau là điểm cuối cùng của tuyến đường Hồ Chí Minh (Quốc lộ 1 nối dài) đã được thông xe kỹ thuật và đang được đầu tư hoàn thiện. Trên địa bàn huyện đang triển khai Dự án Nhà máy điện gió Khu du lịch Khai Long – giai đoạn I và xây dựng công trình biểu tượng Cột cờ Hà Nội tại Mũi Cà Mau.

Trên vùng biển huyện Ngọc Hiển có cụm đảo Hòn Khoai cách đất liền khoảng 14 km. Ngọc Hiển rất thuận lợi cho phát triển giao thông đường thủy, du lịch sinh thái, trồng rừng ngập mặn, phát triển nuôi trồng và đánh bắt thủy sản.