Bước tới nội dung

Danh sách quốc gia xã hội chủ nghĩa

Bách khoa toàn thư mở Wikipedia
Đây là danh sách nước tự tuyên bố là nước xã hội chủ nghĩa dưới bất kỳ định nghĩa nào, số năm được mã màu khác nhau:
  Trên 70 năm
  60 - 70 năm
  50 - 60 năm
  40 - 50 năm
  30 - 40 năm
  20 - 30 năm
  Dưới 20 năm
Nhấn vào hình để phóng to.

Dưới đây là danh sách các nhà nước, chính quyền, quốc gia, trong quá khứ và hiện tại, tự tuyên bố trong tên gọi hoặc Hiến pháp là nước Hệ thống xã hội chủ nghĩa và Xã hội chủ nghĩa. Không có tiêu chuẩn nào được đưa ra, vì thế, một vài hoặc tất cả các quốc gia này có thể không hợp với định nghĩa cụ thể nào về chủ nghĩa xã hội. Điểm chung của những nước này là sử dụng tên "xã hội chủ nghĩa" dưới bất kỳ ý nghĩa nào. Có ít định nghĩa về chủ nghĩa xã hội có thể phù hợp với tất cả các nước trong danh sách này. Tuy nhiên hầu hết các định nghĩa về Xã hội chủ nghĩa phù hợp với ít nhất một vài nước ở vào một vài thời điểm trong lịch sử.

Có nhiều nước đã từng được điều hành bởi đảng Xã hội chủ nghĩa trong một thời gian dài mà không tiếp nhận chủ nghĩa xã hội như là hệ tư tưởng chính thức trong tên gọi hay hiến pháp. Những nước như vậy không được liệt kê ở đây. Ngược lại, có một số nước vẫn duy trì chủ nghĩa xã hội trong hiến pháp nhưng không được điều hành bởi một đảng xã hội chủ nghĩa. Những nước này cũng bao gồm trong danh sách.

Trong quá khứ đã từng có gần 100 quốc gia (tính cả các nước cộng hòa thuộc Liên Xô cũ) tự nhận là theo xã hội chủ nghĩa. Nhưng ngày nay hầu hết các đảng cộng sản trong các quốc gia này đều không còn hoạt động hoặc không được phép cầm quyền hay tham gia tranh cử, mặc dù nhiều đảng vẫn tồn tại và một số khác hoạt động tích cực. Hiện nay, chỉ còn 4 quốc gia là: Trung Quốc (ngoại trừ Hồng Kông và Ma Cao), Việt Nam, Cuba và Lào được chính thức công nhận là nhà nước xã hội chủ nghĩa do đảng cộng sản lãnh đạo theo chủ nghĩa Marx–Engels–Lenin. Tại Trung Quốc, bên cạnh tư tưởng Marx – Engels – Lenin còn có thêm tư tưởng Mao Trạch Đông và tư tưởng Tập Cận Bình, tại Việt Nam có thêm tư tưởng Hồ Chí Minh, tại Cuba có Đường lối chính trị của Fidel Castro còn với trường hợp của Bắc Triều Tiên, mặc dù xuất phát điểm là một nhà nước cộng sản thuần túy nhưng các mối liên hệ với chủ nghĩa cộng sản đã bị Quốc hội Bắc Triều Tiên chính thức loại bỏ khỏi Hiến pháp năm 2010[1], thay vào đó là thuyết Chủ thể do cố lãnh tụ Kim Nhật Thành tự sáng tạo, vậy nên quốc gia này dù cho là một nhà nước xã hội chủ nghĩa nhưng Đảng Lao động Triều Tiên - chính đảng duy nhất được phép cầm quyền tại nước này hiện nay đã không còn được coi là một "đảng cộng sản" nữa.[2] Ngoài ra, tại Campuchia, Myanmar, Sri Lanka, Đông Timor,... có các nhóm lãnh đạo Cánh tả theo xu hướng Xã hội chủ nghĩa nhưng chỉ tạm thời lãnh đạo theo từng nhiệm kỳ.

Theo chủ nghĩa Marx–Engels–Lenin

[sửa | sửa mã nguồn]
Bài chi tiết: Danh sách nhà nước cộng sản

Ở phương Tây, những nước này được biết đến với tên gọi "các nhà nước cộng sản" vì đảng cầm quyền thường sử dụng tên là "đảng cộng sản". Tuy nhiên, những nước này tự gọi là nước xã hội chủ nghĩa trong hiến pháp, chứ chưa phải cộng sản. Đó là những quốc gia trong đó nhà nước đều vận hành dưới chế độ đơn đảng tùy theo hoàn cảnh của mỗi nước và tuyên bố kiên định theo tư tưởng của Karl Marx và Friedrich Engels, và Vladimir Ilyich Lenin (người kế thừa và bổ sung trực tiếp cho tất cả các lý luận về chủ nghĩa Marx và Engels). Để phù hợp với chủ nghĩa Marx–Engels–Lenin, hiến pháp của những nước này tuyên bố tất cả quyền lực thuộc về giai cấp công nhân, và nền chính trị chuyên chính vô sản, đấu tranh giai cấp đang được thực hiện mà không loại trừ khả năng dùng "cách mạng" bạo lực để giành lấy và giữ gìn nền chính trị đó khi những nước này đi theo ý thức hệ triết học là chủ nghĩa Marx–Engels–Lenin ở trên; họ đang xây dựng xã hội mà họ cho là tiến bộ, tốt đẹp và khả thi để đi theo chủ nghĩa xã hội này là xã hội cộng sản hay còn được gọi là Xã hội chủ nghĩa và Chủ nghĩa Cộng sản.

Hiện tại

[sửa | sửa mã nguồn]
Bản đồ các nước hiện tại vẫn tự tuyên bố là theo chủ nghĩa Marx–Engels–Lenin, trừ Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Triều Tiên với tình trạng không rõ ràng.

Các nước xã hội chủ nghĩa

[sửa | sửa mã nguồn]
Xem thêm: Danh sách nhà nước cộng sản

Không theo chủ nghĩa Marx–Engels–Lenin

[sửa | sửa mã nguồn]

Đây là những quốc gia tuy tự nhận là theo xã hội chủ nghĩa, nhưng lại không công nhận chủ nghĩa Marx–Engels–Lenin là hệ tư tưởng chính. Những nước này theo Xã hội chủ nghĩa có vài khác biệt. Một số theo Tư tưởng Mao Trạch Đông, Chủ nghĩa Trotsky, chủ nghĩa xã hội dân chủ...

Bản đồ các quốc gia mà hiến pháp có một số tham chiếu đến chủ nghĩa xã hội (không theo chủ nghĩa Marx–Engels–Lenin) tại một số điểm trong lịch sử, trừ chính thể Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Triều Tiên với tình trạng không rõ ràng.

Hiện tại

[sửa | sửa mã nguồn]

Ngoài ra còn có một số chính quyền cánh tả (chủ yếu theo chủ nghĩa xã hội dân chủ) đang cầm quyền lãnh đạo một số quốc gia theo đa nguyên và hệ thống đa đảng.

Trước kia

[sửa | sửa mã nguồn]

Tồn tại trong một thời gian ngắn

[sửa | sửa mã nguồn]

Đây là những thực thể chính trị ngắn ngủi nổi lên trong các cuộc chiến tranh hay cách mạng (chủ yếu là do hậu quả của Chiến tranh thế giới thứ nhất) và tự nhận là Xã hội chủ nghĩa theo giải thích của một số thuật ngữ, nhưng đã không tồn tại lâu dài đủ để tạo ra chính phủ ổn định hoặc được quốc tế công nhận. sau Thế chiến II thì các nước thuộc địa ở châu Phi, châu Á, Mỹ Latinh giành độc lập. Sau khi Liên Xô đánh bại Chủ nghĩa phát xít ở Đức và giải phóng một số nước châu Âu thoát khỏi chế độ phát xít thì các nước Đông Âu, Mỹ Latinh, Châu Phi, Châu Á theo chế độ Xã hội chủ nghĩa và tồn tại đến năm 1990 thì sụp đổ. Ngày nay một số đảng cộng sản ở một số nước vẫn còn hoạt động tuy không nắm quyền nhưng vẫn hoạt động công khai hay bí mật. Thế kỷ XXI là thế kỷ được coi là hy vọng xã hội chủ nghĩa mà các nước Mỹ Latinh tiến tới, những năm gần đây các cuộc biểu tình đã diễn ra đòi quyền lợi cho những công nhân và nhân dân lao động diễn ra tại Mỹ Latinh.

Xem thêm

[sửa | sửa mã nguồn]

Ghi chú

[sửa | sửa mã nguồn]
  1. ^ DPRK has quietly amended its Constitution( tại WebCite)
  2. ^ “Triều Tiên đã không còn được công nhận là nhà nước XHCN từ khi nào?”. baotinhhoa.com. 20 tháng 7 năm 2019. Bản gốc lưu trữ ngày 7 tháng 5 năm 2021. Truy cập ngày 7 tháng 5 năm 2021.
  3. ^ Hiến pháp nước Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa: "Thắng lợi của cuộc cách mạng dân chủ mới của Trung Quốc và sự nghiệp Xã hội chủ nghĩa đã được nhân dân các dân tộc Trung Quốc giành được dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Trung Quốc và dẫn đường của Chủ nghĩa Marx-Lenin và Tư tưởng Mao Trạch Đông, đã bảo vệ sự thật, sửa sai và vượt qua nhiều khó khăn, vất vả."
Lấy từ “https://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=Danh_sách_quốc_gia_xã_hội_chủ_nghĩa&oldid=71990470”