Chữ Mani
| Chữ Mani | |
|---|---|
 Bảng chữ cái Mani, với chuyển tự Latinh | |
| Thể loại | |
Thời kỳ | Tk.3 - cỡ Tk.10 |
| Hướng viết | Phải sang trái  |
| Các ngôn ngữ | Trung Iran Mani |
| Hệ chữ viết liên quan | |
Nguồn gốc | |
| ISO 15924 | |
| ISO 15924 | Mani, 139 |
| Unicode | |
| U+10AC0–U+10AFF Đề xuất được chấp nhận cuối cùng | |
Chữ Mani hay Bảng chữ cái Mani là hệ thống chữ viết dựa trên abjad bắt nguồn từ dòng chữ Semit và gắn liền với sự truyền bá của Mani giáo từ Tây Nam đến Trung Á và xa hơn, bắt đầu từ thế kỷ thứ 3. Nó có mối quan hệ anh chị em với các hình thức ban đầu của chữ Pahlavi, cả hai hệ thống đã được phát triển từ bảng chữ cái Imperial Aramaic, trong đó tòa án Achaemenid đưa ra phương ngữ chính thức của tiếng Aram. Không giống như chữ Pahlavi, chữ Mani cho thấy những ảnh hưởng từ chữ Sogdia, đến lượt nó xuất phát từ nhánh Syriac của Aramaic.[1][2]
Chữ Mani được đặt tên như vậy do các văn bản Mani được dùng bới chính Tiên tri Mani (prophet, năm 216–274 SCN). Các ngôn ngữ Trung Iran được viết với bảng chữ cái này.
| Bảng Unicode Mani Official Unicode Consortium code chart: Manichaean Version 13.0 | ||||||||||||||||
| 0 | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | A | B | C | D | E | F | |
| U+10ACx | 𐫀 | 𐫁 | 𐫂 | 𐫃 | 𐫄 | 𐫅 | 𐫆 | 𐫇 | 𐫈 | 𐫉 | 𐫊 | 𐫋 | 𐫌 | 𐫍 | 𐫎 | 𐫏 |
| U+10ADx | 𐫐 | 𐫑 | 𐫒 | 𐫓 | 𐫔 | 𐫕 | 𐫖 | 𐫗 | 𐫘 | 𐫙 | 𐫚 | 𐫛 | 𐫜 | 𐫝 | 𐫞 | 𐫟 |
| U+10AEx | 𐫠 | 𐫡 | 𐫢 | 𐫣 | 𐫤 | 𐫥 | 𐫦 | 𐫫 | 𐫬 | 𐫭 | 𐫮 | 𐫯 | ||||
| U+10AFx | 𐫰 | 𐫱 | 𐫲 | 𐫳 | 𐫴 | 𐫵 | 𐫶 | |||||||||
Tham khảo
[sửa | sửa mã nguồn]- ^ Durkin-Meisterernst, Desmond (14 tháng 10 năm 2005). Manichean script. Encyclopædia Iranica.
- ^ Hatice Şirin User, Başlangıçtan Günümüze Türk Yazı Sistemleri (Hệ thống chữ viết tiếng Turk). Akçağ, Ankara 2006, p. 42, 45
Liên kết ngoài
[sửa | sửa mã nguồn]- Photos of the original texts written in manichaean script discovered at Turpan Lưu trữ 2007-04-03 tại Wayback Machine (Tại link "Texte in manichäischer Schrift" - Các văn bản bằng chữ Mani)
- Initial Iranian conference proposing Unicode for Manichaean Script.