Tiếng Tsat
| Tiếng Tsat | |
|---|---|
| ho ʈʂat | |
| Sử dụng tại | Trung Quốc |
| Khu vực | Hải Nam |
| Tổng số người nói | 4.000 (2007) |
| Dân tộc | Người Utsul |
| Phân loại | Nam Đảo
|
| Mã ngôn ngữ | |
| ISO 639-3 | huq |
| Glottolog | tsat1238[1] |
| ELP | Tsat |
Tiếng Tsat, cũng được gọi là Utsat, Utset, Chăm Hải Nam, hay Hồi Huy (giản thể: 回辉语; phồn thể: 回輝語; bính âm: Huíhuīyǔ), là một ngôn ngữ được nói bởi khoảng 4.500 người Utsul tại làng Dương Lan (tiếng Trung: 羊栏) và Hồi Tân (tiếng Trung: 回新) gần Tam Á, Hải Nam, Trung Quốc. Tiếng Tsat thuộc về nhóm ngôn ngữ Chăm trong ngữ tộc Malay-Polynesia của ngữ hệ Nam Đảo.
Khác với hầu hết các ngôn ngữ Nam Đảo khác, tiếng Tsat đã phát triển một hệ thống thanh điệu khá phức tạp, có lẽ do ảnh hưởng và tiếp xúc với nhiều ngôn ngữ thanh điệu đa dạng trên đảo Hải Nam, gồm các dạng tiếng Trung Quốc như tiếng Hải Nam và tiếng Trung Quốc chuẩn, ngôn ngữ Tai–Kadai như Hlai, và ngôn ngữ H'Mông–Miền như tiếng Kim Môn.[2]
Thanh điệu
[sửa | sửa mã nguồn]Thanh điệu trong tiếng Tsat tương ứng với nhiều âm vị trong ngôn ngữ Chăm nguyên thủy.[3]
| Giá trị thanh | Loại thanh | Tương ứng với âm vị cuối trong ngôn ngữ Chăm nguyên thủy |
|---|---|---|
| 55 | Cao | *-h, *-s; PAN *-q |
| 42 | Xuống thấp | *-p, *-t, *-k, *-c, *-ʔ; *-ay Âm cuối hữu thanh |
| 24 | Lên cao | *-p, *-t, *-k, *-c, *-ʔ; *-ay Âm cuối vô thanh: âm đầu tắc xát/tắc hữu thanh |
| 11 | Thấp | Nguyên âm và phụ âm mũi Âm cuối hữu thanh |
| 33 | Trung | Nguyên âm và phụ âm mũi Âm cuối vô thanh: âm đầu tắc xát/tắc hữu thanh |
Tham khảo
[sửa | sửa mã nguồn]- ^ Nordhoff, Sebastian; Hammarström, Harald; Forkel, Robert; Haspelmath, Martin biên tập (2013). “Tsat”. Glottolog. Leipzig: Max Planck Institute for Evolutionary Anthropology.
- ^ Graham Thurgood (1999). From ancient Cham to modern dialects: two thousand years of language contact and change: with an appendix of Chamic reconstructions and loanwords. University of Hawaii Press. tr. 239. ISBN 0-8248-2131-9. Truy cập ngày 15 tháng 5 năm 2011.
- ^ Thurgood, Graham. 1993. "Phan Rang Cham and Utsat: Tonogenetic themes and variants." In Jerold A. Edmondson and Kenneth J. Gregerson (eds.), Tonality in Austronesian languages, 91-106. Oceanic Linguistics Special Publication, 24. Honolulu: University of Hawaii Press.
Liên kết ngoài
[sửa | sửa mã nguồn]- Jerold A. Edmondson (1993). Tonality in Austronesian languages . University of Hawaii Press. ISBN 0-8248-1530-0.
- Pérez Pereiro, Alberto. “Tonality in Phan Rang Cham and Tsat”. Bản gốc lưu trữ ngày 20 tháng 3 năm 2006. Truy cập ngày 22 tháng 12 năm 2006.
- Recent papers on Tsat Lưu trữ 2016-03-04 tại Wayback Machine
| Chính thức | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Địa phương |
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Bản địa |
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Thiểu số | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Phương ngữ tiếng Trung Quốc | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Créole/Pha tạp | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Đã mai một | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Ngôn ngữ ký hiệu |
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
