Portunoidea
| Portunoidea | |
|---|---|
 | |
| Phân loại khoa học | |
| Giới (regnum) | Animalia |
| Ngành (phylum) | Arthropoda |
| Phân ngành (subphylum) | Crustacea |
| Lớp (class) | Malacostraca |
| Bộ (ordo) | Decapoda |
| Phân thứ bộ (infraordo) | Brachyura |
| Nhánh động vật (zoosectio) | Eubrachyura |
| Phân nhánh động vật (subsectio) | Heterotremata |
| Liên họ (superfamilia) | Portunoidea Rafinesque, 1815 |
| Các họ[1] | |
Xem bài | |
Portunoidea là một liên họ cua, bao gồm họ cua bơi Portunidae. Những họ cua khác được xếp ở đây là một vấn đề gây tranh cãi và có thể được sửa đổi sau các phân tích phát sinh chủng loài phân tử.[1]
Portunoidea chứa khoảng 455 loài,[1] là một nhánh đa dạng các loài cua biển trong đó có các loài quan trọng về thương mại cũng như các loài xâm hại đáng kể, như cua xanh châu Âu (Carcinus maenas)[2] và một vài dòng dõi rẽ nhánh về mặt sinh thái đã phân tỏa xuyên suốt các môi trường sống nhiệt đới, ôn đới và biển sâu. Được gọi chung là "cua bơi", các thành viên của nhánh này được biết đến như là các động vật ăn tạp cơ hội hung hãn, nhanh nhẹn và thích nghi tốt với việc bơi lội[3][4][5][6]
Mô tả
[sửa | sửa mã nguồn]Mai dẹp, thuôn bên, khá phẳng và nhẵn của chúng thường rộng hơn dài và có hình lục giác, hình chữ nhật hoặc hình trứng ngang. Nó thường rộng nhất giữa các gai cuối cùng của vành mai trước; có thể có tới 9 cặp gai này, với một vài cái nhỏ hơn ngay trên đầu, nhưng chúng bị thiếu hoàn toàn ở một số loài.[7]
Ở cua đực, các đốt thân bụng hoặc là tự do hoặc là đốt thứ ba đến đốt thứ năm hợp nhất, thường vẫn giữ lại các đường nối. Chân giao cấu đầu tiên uốn cong rõ nét, với phần đế phồng lên và uốn móc mạnh. Các chân bơi phía sau hình mái chèo.[3]
Phân loại
[sửa | sửa mã nguồn]Còn sinh tồn
[sửa | sửa mã nguồn]Được công nhận trong Karasawa et al. (2008)[8] là các họ:
- Carcinidae
- Geryonidae
- Portunidae
- Catoptridae Borradaile, 1902 (gồm Catoptrus và Libystes).
- Macropipidae Stephenson & Campbell, 1960 (gồm Bathynectes, Boschettia, Coenophthalmus, Echinolatus, Falsiportunites, Macropipus, Maeandricampus, Megokkos, Minohellenus, Necora, Nectocarcinus, Ophthalmoplax, Parathranites, Pleolobites, Pororaria, Portunites, Proterocarcinus, Raymanninus, Rhachiosoma và có lẽ cả Portufuria ?).
- Mathildellidae Karasawa & Kato, 2003 (gồm Mathildella, Beuroisia, Branchioplax, Coeloma, Intesius, Neopilumnoplax, Platypilumnus, Tehuacana).
Các họ còn sinh tồn theo Davie P. J. F., Guinot D., Ng P. K. L. (2015b).[9]
- Carcinidae MacLeay, 1838
- Geryonidae Colosi, 1923
- Portunidae Rafinesque, 1815 (gồm cả Catoptridae)
- Brusiniidae Števčić, 1991: Chỉ chứa 1 chi Brusinia.
- Ovalipidae Spiridonov, Neretina & Schepetov, 2014: Bao gồm Benthochascon và Ovalipes.
- Pirimelidae Alcock, 1899: Chuyển từ liên họ Cancroidea trong Ng et al. (2008).[10]
- Polybiidae Ortmann, 1893 (gồm cả Macropipidae, trừ Echinolatus and Nectocarcinus ở vị trí không xác định trong Portunoidea).
- Thiidae Dana, 1852: Chuyển từ liên họ Thioidea trong Ng et al. (2008).[10]
Nathaniel Evans (2018) gợi ý chỉ nên công nhận 3 họ như dưới đây và cho rằng Brusiniidae có thể không thuộc về liên họ Portunoidea:[11]
- Carcinidae (gồm Carcinidae + Pirimelidae + Polybiidae + Thiidae + Coelocarcinus).
- Geryonidae (gồm Geryonidae + Ovalipidae).
- Portunidae.
Tuyệt chủng
[sửa | sửa mã nguồn]Các họ tuyệt chủng dưới đây lấy theo Karasawa et al. (2008).[8]
- Carcineretidae Beurlen, 1930: Carcineretes, Cancrixantho, Mascaranada.
- Lithophylacidae van Straelen, 1936: Lithophylax.
- Longusorbiidae: Karasawa et al. (2008) Longusorbis.
- Psammocarcinidae Beurlen, 1930: Psammocarcinus.
Tham khảo
[sửa | sửa mã nguồn]- ^ a b c Sammy De Grave; N. Dean Pentcheff; Shane T. Ahyong; và đồng nghiệp (2009). “A classification of living and fossil genera of decapod crustaceans” (PDF). Raffles Bulletin of Zoology. Suppl. 21: 1–109. Bản gốc (PDF) lưu trữ ngày 6 tháng 6 năm 2011. Truy cập ngày 23 tháng 6 năm 2019.
- ^ Annette Brockerhoff, Colin McLay, 2011. Human-Mediated Spread of Alien Crabs. Trong: Galil B., Clark P., Carlton J. (chủ biên) In the Wrong Place - Alien Marine Crustaceans: Distribution, Biology and Impacts. Invading Nature - Springer Series in Invasion Ecology, pp. 27-106 vol 6. Springer, Dordrecht. ISBN 978-94-007-0590-6
- ^ a b R.G.Hartnoll, 1971. The occurrence, methods and significance of swimming in the Brachyura. Animal Behaviour 19(1): 34-50. doi:10.1016/S0003-3472(71)80132-X
- ^ Brian A. Hazlett, 1971. Interspecific Fighting in Three Species of Brachyuran Crabs From Hawaii. Crustaceana 20(3): 308-314. doi:10.1163/156854071X00102
- ^ Vassily A. Spiridonov, Tatiana V. Neretina, Dmitriy Schepetov, 2014. Morphological characterization and molecular phylogeny of Portunoidea Rafinesque, 1815 (Crustacea Brachyura): Implications for understanding evolution of swimming capacity and revision of the family-level classification. Zoologischer Anzeiger 253(5): 404-429. doi:10.1016/j.jcz.2014.03.003
- ^ Meryl J.Williams, 1981. Methods for analysis of natural diet in portunid crabs (Crustacea: Decapoda: Portunidae). Journal of Experimental Marine Biology and Ecology 52(1): 103-113. doi:10.1016/0022-0981(81)90174-X
- ^ Hiroaki Karasawa & Carrie E. Schweitzer (2006). “A new classification of the Xanthoidea sensu lato (Crustacea: Decapoda: Brachyura) based on phylogenetic analysis and traditional systematics and evaluation of all fossil Xanthoidea sensu lato”. Contributions to Zoology. 75 (1/2): 23–73. Bản gốc lưu trữ ngày 3 tháng 3 năm 2016. Truy cập ngày 29 tháng 9 năm 2019.
- ^ a b Hiroaki Karasawa, Carrie E. Schweitzer, Rodney M. Feldmann, 2008. Revision of Portunoidea Rafinesque, 1815 (Decapoda: Brachyura) with Emphasis on the Fossil Genera and Families. Journal of Crustacean Biology 28(1): 82–127. doi:10.1651/07-2882R.1
- ^ Davie P. J. F., Guinot D., Ng P. K. L. 2015b. Systematics and classification of Brachyura. Trong: Castro P., Davie P. J. F., Guinot D., Schram F. R., von Vaupel Klein J. C. (chủ biên) Treatise on Zoology—Anatomy, Taxonomy, Biology—The Crustacea (complementary to the Volumes Translated from the French of the Traité de Zoologie 9(C)(I), Decapoda: Brachyura (Part 1)). Leiden: Brill. 1049-1130
- ^ a b Peter K. L. Ng; Danièle Guinot; Peter J. F. Davie (2008). “Systema Brachyurorum: Part I. An annotated checklist of extant Brachyuran crabs of the world” (PDF). Raffles Bulletin of Zoology. 17: 1–286. Bản gốc (PDF) lưu trữ ngày 6 tháng 6 năm 2011.
- ^ Nathaniel Evans, 2018. Molecular phylogenetics of swimming crabs (Portunoidea Rafinesque, 1815) supports a revised family-level classification and suggests a single derived origin of symbiotic taxa. PeerJ.; 6:e4260. doi:10.7717/peerj.4260. eCollection 2018. PMID 29379685, PMCID: PMC5786103
Dữ liệu liên quan tới Portunoidea tại Wikispecies
Tư liệu liên quan tới Portunoidea tại Wikimedia Commons
