Bước tới nội dung

Guadeloupe

Sửa liên kết
16°15′B 61°35′T / 16,25°B 61,583°T / 16.250; -61.583
Bách khoa toàn thư mở Wikipedia
Guadeloupe
Département d'Outre-Mer de la Guadeloupe
—  Vùng và tỉnh hải ngoại của Pháp  —
Hiệu kỳ của Guadeloupe
Hiệu kỳ
Guadeloupe trên bản đồ Thế giới
Guadeloupe
Guadeloupe
Quốc gia Pháp
Thủ phủBasse-Terre
Tỉnh1
Chính quyền
 • President of the Regional CouncilAry Chalus
Diện tích
 • Tổng cộng1.628,43 km2 (628,74 mi2)
Dân số (2020)
 • Tổng cộng390,253
 • Mật độ240/km2 (620/mi2)
Tên cư dânGuadeloupean
Múi giờUTC-4
Mã ISO 3166FR-971
GDP (2014)[1]Hạng 15th
Tổng8,1 tỉ euro (10,3 tỉ đô la)
Bình quân đầu người19,810 euro (25,479 đô la)
Vùng NUTSFRA
Websitewww.guadeloupe.pref.gouv.fr
www.cr-guadeloupe.fr
www.cg971.fr

Guadeloupe (/ˌɡwɑːdəˈluːp/; tiếng Pháp: [ɡwad(ə)lup] ⓘ; Bản mẫu:Lang-gcf, IPA: [ɡwadlup]) là một quần đảo, Vùng hải ngoại và tỉnh hải ngoại của Pháp ở Vùng Caribe.[2] Nó bao gồm 6 hòn đảo có người ở—Basse-Terre, Grande-Terre, Marie-Galante, La Désirade, và 2 hòn đảo ở Îles des Saintes—cũng như nhiều hòn đảo và vùng đất nhô lên không có người ở khác.[3] Nó nằm ở phía Nam Antigua và Barbuda và Montserrat, phía Bắc Thịnh vượng chung Dominica. Thủ phủ của vùng là Basse-Terre, nằm trên bờ biển phía Tây Nam của Đảo Basse-Terre; tuy nhiên, thành phố đông dân nhất là Les Abymes và trung tâm kinh doanh chính là Pointe-à-Pitre lân cận, cả hai đều nằm trên đảo Grande-Terre.[2] Guadeloupe có dân số 383.559 người vào năm 2020.[4]

Giống như các tỉnh hải ngoại khác, nó là một phần không thể tách rời của nước Pháp. Là một lãnh thổ cấu thành của Liên minh Châu Âu và Khu vực đồng Euro, vì thế mà đồng euro là tiền tệ chính thức và mọi công dân Liên minh Châu Âu đều được tự do định cư và làm việc ở đó vô thời hạn. Tuy nhiên, với tư cách là một tỉnh hải ngoại, nó không thuộc Khối Schengen. Guadeloupe trước đây bao gồm cả Saint Barthélemy và Saint Martin, nhưng đã được tách ra vào năm 2007 sau cuộc trưng cầu dân ý năm 2003.

Christopher Columbus đã đến thăm Guadeloupe vào năm 1493 trong chuyến hành trình thứ hai và đặt tên cho hòn đảo này. Ngôn ngữ chính thức là tiếng Pháp; Tiếng Creole Antillean cũng được sử dụng.[2][3]

Nguồn gốc tên gọi

[sửa | sửa mã nguồn]
Đức Mẹ Guadalupe trong Tu viện Santa María de Guadalupe, hòn đảo được đặt tên theo tên này

Quần đảo này được người dân Arawak bản địa gọi là Karukera (hay "Đảo của vùng nước xinh đẹp").[2]

Christopher Columbus đặt tên hòn đảo này là Santa María de Guadalupe vào năm 1493 theo tên Đức Mẹ Guadalupe ở Extremadura, một tu viện Đức Trinh Nữ Maria được tôn kính ở thị trấn Guadalupe, Extremadura của Tây Ban Nha.[2] Khi khu vực này trở thành thuộc địa của Pháp, tên tiếng Tây Ban Nha vẫn được giữ lại - mặc dù đã được thay đổi theo chính tả và âm vị học của Pháp. Quần đảo được người dân địa phương gọi là Gwada.[5]

Lịch sử

[sửa | sửa mã nguồn]

Tiền thuộc địa

[sửa | sửa mã nguồn]
hình khắc đá cổ xưa trong Baillif

Thổ dân châu Mỹ là dân cư đầu tiên cư trú trên quần đảo, có thể là vào khoảng năm 3000 trước Công nguyên.[6][7][8] Người Arawak là nhóm được xác định đầu tiên, nhưng sau đó họ bị người Kalina-Carib di dời vào khoảng năm 1400.[2]

Thế kỷ XV - XVII

[sửa | sửa mã nguồn]

Christopher Columbus là người châu Âu đầu tiên nhìn thấy Guadeloupe, ông đã đặt chân lên đảo vào tháng 11 năm 1493 và đặt cho nó cái tên hiện tại.[2] Một số nỗ lực thuộc địa hóa của người Tây Ban Nha vào thế kỷ XVI, nhưng đã thất bại do các cuộc tấn công từ người dân bản địa.[2] Năm 1626, người Pháp, dưới sự chỉ đạo của thương nhân và nhà thám hiểm Pierre Belain d'Esnambuc, bắt đầu quan tâm đến Guadeloupe, trục xuất những người Tây Ban Nha định cư.[2] Compagnie des Îles de l'Amérique định cư ở Guadeloupe vào năm 1635, dưới sự chỉ đạo của các thủ lĩnh thuộc địa Pháp là Charles Liénard de L'Olive và Jean du Plessis d'Ossonville; họ chính thức chiếm hòn đảo này cho Pháp và đưa nông dân Pháp đến khai hoang vùng đất này. Điều này dẫn đến cái chết của nhiều người dân bản địa do bệnh tật và bạo lực.[9] Tuy nhiên, đến năm 1640, Compagnie des Îles de l'Amérique bị phá sản, và do đó họ bán Guadeloupe cho Charles Houël du Petit Pré, người bắt đầu trồng trọt nông nghiệp, với những nô lệ châu Phi đầu tiên đến vào năm 1650.[10][11] Sự phản kháng của nô lệ ngay lập tức lan rộng, với một cuộc nổi dậy công khai vào năm 1656 kéo dài vài tuần và một loạt các cuộc bỏ trốn hàng loạt kéo dài ít nhất 2 năm cho đến khi người Pháp buộc người dân bản địa ngừng hỗ trợ nô lệ.[12] Quyền sở hữu hòn đảo được chuyển cho Công ty Tây Ấn Pháp trước khi nó được sáp nhập vào Pháp vào năm 1674 dưới sự giám hộ của thuộc địa Martinique thuộc Pháp gần đó.[[2] Chế độ nô lệ được thể chế hóa, được thực thi bởi Bộ luật Noir từ năm 1685, đã dẫn đến nền kinh tế đồn điền đường mía bùng nổ.[13]

Thế kỷ XVIII - XIX

[sửa | sửa mã nguồn]
Trận chiến Saintes diễn ra giữa Pháp và Anh vào năm 1782.
Bức tượng bán thân của Louis Delgrès, thủ lĩnh cuộc nổi dậy nô lệ năm 1802

Trong Chiến tranh Bảy năm, người Anh đã chiếm đóng quần đảo cho đến khi Hiệp ước Paris năm 1763 được ký kết.[2] Trong thời gian đó, Pointe-à-Pitre đã trở thành một bến cảng lớn và các thị trường ở các thuộc địa Bắc Mỹ của Anh được mở cửa cho đường mía của Guadeloupe, loại đường được buôn bán để đổi lấy thực phẩm và gỗ. Nền kinh tế phát triển nhanh chóng, tạo ra khối tài sản khổng lồ cho thực dân Pháp.[14] Vào thời điểm đó, Guadeloupe thịnh vượng đến mức, theo Hiệp ước Paris năm 1763, Pháp đã mất các thuộc địa của Canada để đổi lấy Guadeloupe.[10][15] Việc trồng cà phê bắt đầu vào cuối những năm 1720,[16] và đến năm 1775, ca cao cũng đã trở thành một sản phẩm xuất khẩu chính.[10]

Cách mạng Pháp mang lại sự hỗn loạn cho Guadeloupe. Theo luật cách mạng mới, những người được giải phóng được hưởng quyền bình đẳng. Lợi dụng tình hình chính trị hỗn loạn, Anh xâm chiếm Guadeloupe vào năm 1794. Người Pháp đáp trả bằng cách gửi một lực lượng viễn chinh do Victor Hugues chỉ huy, người đã chiếm lại quần đảo và bãi bỏ chế độ nô lệ.[4] Hơn 1.000 thực dân Pháp đã thiệt mạng sau đó.[14]

Năm 1802, chính quyền Tổng tài Pháp khôi phục lại chính quyền tiền cách mạng và chế độ nô lệ, gây ra một cuộc nổi dậy của nô lệ do Louis Delgrès lãnh đạo.[2] Chính quyền Pháp phản ứng nhanh chóng, đỉnh điểm là Trận Matouba vào ngày 28 tháng 5 năm 1802. Nhận thấy mình không có cơ hội thành công, Delgrès và những người theo ông đã tự sát hàng loạt bằng cách cố tình cho nổ các kho thuốc súng của họ.[17][18] Năm 1810, người Anh lại chiếm được hòn đảo này và giao lại cho Thụy Điển theo Hiệp ước Stockholm năm 1813.[19]

Trong Hiệp ước Paris năm 1814, Thụy Điển nhượng Guadeloupe cho Pháp, hình thành Quỹ Guadeloupe. Năm 1815, Đại hội Viên thừa nhận quyền kiểm soát của Pháp đối với Guadeloupe.[2][10]

Chế độ nô lệ bị bãi bỏ ở Đế quốc Pháp vào năm 1848.[2] Sau năm 1854, những người lao động theo hợp đồng từ thuộc địa Pondicherry của Pháp ở Ấn Độ đã được đưa đến.[20] Những người nô lệ được giải phóng có quyền bầu cử từ năm 1849, nhưng quốc tịch Pháp và quyền bầu cử không được cấp cho công dân Ấn Độ cho đến năm 1923, khi một chiến dịch kéo dài, do Henry Sidambarom lãnh đạo, cuối cùng đã đạt được thành công.[21]

Thế kỷ XX - XXI

[sửa | sửa mã nguồn]

Năm 1936, Félix Éboué trở thành thống đốc da đen đầu tiên của Guadeloupe.[22] Trong Chiến tranh thế giới thứ hai, Guadeloupe ban đầu nằm dưới sự kiểm soát của Chính phủ Vichy, sau đó gia nhập Nước Pháp Tự do vào năm 1943.[2] Năm 1946, thuộc địa Guadeloupe trở thành một tỉnh hải ngoại của Pháp.[2]

Căng thẳng nảy sinh trong thời kỳ hậu chiến về cấu trúc xã hội của Guadeloupe và mối quan hệ của nó với lục địa Pháp. 'Vụ thảm sát St Valentine' xảy ra vào năm 1952, khi các công nhân nhà máy đình công ở Le Moule và bị Compagnies républicaines de sécurité bắn, khiến 4 người thiệt mạng.[23][24][25] Vào tháng 5 năm 1967, căng thẳng chủng tộc bùng nổ thành bạo loạn sau một cuộc tấn công phân biệt chủng tộc nhằm vào một người da đen người Guadeloup, Raphael Balzinc,[28]dẫn đến 8 người chết.[26] resulting in eight deaths.[27][28][29]

Phong trào độc lập phát triển vào những năm 1970, khiến Pháp tuyên bố Guadeloupe là một vùng của Pháp vào năm 1974.[4] Liên minh dân chúng pour la libération de la Guadeloupe (UPLG) vận động giành độc lập hoàn toàn, và đến thập niên 1980, tình hình đã trở nên bạo lực với hành động của các nhóm như Groupe de libération armée (GLA) và Alliance révolutionnaire caraïbe (ARC).

Quyền tự chủ lớn hơn được trao cho Guadeloupe vào năm 2000.[2] Thông qua một cuộc trưng cầu dân ý năm 2003, Saint-Martin và Saint Barthélemy đã bỏ phiếu tách khỏi quyền tài phán hành chính của Guadeloupe, điều này được ban hành đầy đủ vào năm 2007.[2]

Vào tháng 1 năm 2009, các liên đoàn lao động và những tổ chức khác được gọi là Liyannaj Kont Pwofitasyon đã đình công để đòi hỏi tăng lương.[30] Những người đình công tức giận với mức lương thấp, chi phí sinh hoạt cao, mức độ nghèo đói cao so với lục địa Pháp và mức độ thất nghiệp thuộc hàng tồi tệ nhất trong Liên minh Châu Âu.[31] Tình hình nhanh chóng leo thang, trở nên trầm trọng hơn bởi những gì được coi là phản ứng kém hiệu quả của chính phủ Pháp, trở nên bạo lực và buộc phải triển khai thêm cảnh sát sau khi một lãnh đạo công đoàn (Jacques Bino) bị bắn chết.[32] Cuộc đình công kéo dài 44 ngày và cũng đã truyền cảm hứng cho những hành động tương tự ở Martinique gần đó. Tổng thống Pháp là Nicolas Sarkozy sau đó đã tới thăm hòn đảo này và hứa hẹn cải cách.[33] Du lịch bị ảnh hưởng nặng nề trong thời gian này và ảnh hưởng đến mùa du lịch 2010.

Địa lý

[sửa | sửa mã nguồn]
Bài chi tiết: Địa lý Guadeloupe
Ảnh vệ tinh của Guadeloupe
Rừng tươi tốt ở Basse-Terre
Bản đồ chi tiết của Guadeloupe

Guadeloupe là một quần đảo gồm hơn 12 hòn đảo, cũng như các đảo nhỏ và đá nằm ở Đông Bắc biển Caribe, nơi tiếp giáp với Tây Đại Tây Dương.[2] Nó thuộc Quần đảo Leeward ở phần phía Bắc của Tiểu Antilles, một phần vòng cung đảo núi lửa. Về phía Bắc là Antigua và Barbuda và Lãnh thổ hải ngoại Montserrat của Anh, với Dominica nằm ở phía Nam.

Hai hòn đảo chính là Basse-Terre (phía Tây) và Grande-Terre (phía Đông), tạo thành hình con bướm khi nhìn từ trên cao, hai "cánh" được ngăn cách bởi Grand Cul-de-Sac Marin, Rivière Salée [fr] và Petit Cul-de-Sac Marin. Hơn một nửa bề mặt đất liền của Guadeloupe bao gồm Basse-Terre rộng 847,8 km2.[34] Hòn đảo này có nhiều núi non, có các đỉnh như Núi Sans Toucher (4.442 feet; 1.354 mét) và Grande Découverte (4.143 feet; 1.263 mét), đỉnh cao là núi lửa đang hoạt động La Grande Soufrière, đỉnh núi cao nhất ở Tiểu Antilles với độ cao cao 1.467 mét (4.813 ft).[2][3] Ngược lại, Grande-Terre hầu hết bằng phẳng, với bờ biển nhiều đá ở phía Bắc, những ngọn đồi không đều ở trung tâm, rừng ngập mặn ở phía Tây Nam và những bãi biển cát trắng được che chắn bởi các rạn san hô dọc theo bờ biển phía Nam.[3] Đây là nơi tập trung các khu du lịch chính.[35]

Marie-Galante là hòn đảo lớn thứ ba, tiếp theo là La Désirade, một cao nguyên đá vôi nghiêng về phía Đông Bắc, điểm cao nhất là 275 mét (902 ft). Về phía Nam là Îles de Petite-Terre, là hai hòn đảo (Terre de Haut và Terre de Bas) có tổng diện tích 2 km2.[35]

Îles des Saintes là một quần đảo gồm tám hòn đảo trong đó có hai hòn đảo Terre-de-Bas và Terre-de-Haut có người sinh sống. Cảnh quan tương tự như Basse-Terre, với những ngọn đồi núi lửa và đường bờ biển không đều với các vịnh sâu.

Có rất nhiều hòn đảo nhỏ khác.

Đơn vị hành chính

[sửa | sửa mã nguồn]

Theo mục đích của chính quyền địa phương, Guadeloupe được chia thành 32 xã.[2] Mỗi xã có một hội đồng và một thị trưởng. Doanh thu của các xã đến từ sự chuyển giao từ chính phủ Pháp và thuế địa phương. Trách nhiệm hành chính ở cấp này bao gồm quản lý nước, đăng ký dân sự và cảnh sát.

Tên Diện tích (km2) Dân số (2019)[4] Quận Bản đồ
Les Abymes 81.25 53,514 Pointe-à-Pitre
Anse-Bertrand 62.5 4,001 Pointe-à-Pitre
Baie-Mahault 46 30,837 Basse-Terre
Baillif 24.3 5,203 Basse-Terre
Basse-Terre 5.78 9,861 Basse-Terre
Bouillante 43.46 6,847 Basse-Terre
Capesterre-Belle-Eau 103.3 17,741 Basse-Terre
Capesterre-de-Marie-Galante 46.19 3,298 Pointe-à-Pitre
Deshaies 31.1 3,998 Basse-Terre
La Désirade 21.12 1,419 Pointe-à-Pitre
Le Gosier 45.2 26,489 Pointe-à-Pitre
Gourbeyre 22.52 7,760 Basse-Terre
Goyave 59.91 7,621 Basse-Terre
Grand-Bourg 55.54 4,870 Pointe-à-Pitre
Lamentin 65.6 16,354 Basse-Terre
Morne-à-l'Eau 64.5 16,495 Pointe-à-Pitre
Le Moule 82.84 22,149 Pointe-à-Pitre
Petit-Bourg 129.88 24,753 Basse-Terre
Petit-Canal 72 8,203 Pointe-à-Pitre
Pointe-à-Pitre 2.66 15,181 Pointe-à-Pitre
Pointe-Noire 59.7 6,031 Basse-Terre
Port-Louis 44.24 5,618 Pointe-à-Pitre
Saint-Claude 34.3 10,466 Basse-Terre
Saint-François 61 11,689 Pointe-à-Pitre
Saint-Louis 56.28 2,397 Pointe-à-Pitre
Sainte-Anne 80.29 24,151 Pointe-à-Pitre
Sainte-Rose 118.6 17,985 Basse-Terre
Terre-de-Bas 6.8 975 Basse-Terre
Terre-de-Haut 6 1,519 Basse-Terre
Trois-Rivières 31.1 7,862 Basse-Terre
Vieux-Fort 7.24 1,842 Basse-Terre
Vieux-Habitants 58.7 7,110 Basse-Terre

Nhân chủng học

[sửa | sửa mã nguồn]
Bài chi tiết: Nhân chủng học Guadeloupe

Guadeloupe ghi nhận dân số 402.119 trong cuộc điều tra dân số năm 2017.[36] Dân số chủ yếu là người Caribe gốc Phi. Người châu Âu, người Ấn Độ (Tamil, Telugu và những người Nam Ấn Độ khác), người Lebanon, người Syria và người Trung Quốc đều là dân tộc thiểu số. Ngoài ra còn có một lượng lớn người Haiti ở Guadeloupe làm việc chủ yếu trong ngành xây dựng và bán hàng rong.[37] Basse-Terre là thủ phủ chính trị; tuy nhiên, thành phố lớn nhất và trung tâm kinh tế là Pointe-à-Pitre.[2]

Dân số Guadeloupe đã giảm 0,8% mỗi năm kể từ năm 2013.[38] Năm 2017, mật độ dân số trung bình ở Guadeloupe là 240 người/km2 (620/sq mi), rất cao so với mật độ trung bình của đô thị Pháp là 119 người/km2 (310/sq mi).[39] Một phần ba đất đai được dành cho nông nghiệp và tất cả các ngọn núi đều không thể ở được; sự thiếu không gian cư trú này khiến mật độ dân số càng cao hơn.

Kinh tế

[sửa | sửa mã nguồn]

Nền kinh tế của Guadeloupe phụ thuộc vào du lịch, nông nghiệp, công nghiệp nhẹ và dịch vụ.[3] Nó phụ thuộc vào Pháp để nhận các khoản trợ cấp và nhập khẩu lớn và cơ quan hành chính công là cơ quan sử dụng lao động lớn nhất trên quần đảo.[2][3] Tỷ lệ thất nghiệp đặc biệt cao trong giới trẻ.[3]

Năm 2017, Tổng sản phẩm quốc nội (GDP) của Guadeloupe là 9,079 tỷ euro và cho thấy mức tăng trưởng 3,4%. GDP bình quân đầu người của Guadeloupe là 23.152 euro.[40] Nhập khẩu lên tới 3,019 tỷ euro, trong khi đó xuất khẩu chỉ 1,157 tỷ euro. Các sản phẩm xuất khẩu chính là chuối, đường và rượu rum. Xuất khẩu chuối bị thiệt hại trong năm 2017 do Bão Irma và Bão Maria.[40]

Giáo dục

[sửa | sửa mã nguồn]

Văn hoá

[sửa | sửa mã nguồn]

Thể thao

[sửa | sửa mã nguồn]

Tham khảo

[sửa | sửa mã nguồn]
  1. ^ INSEE. “Produits intérieurs bruts régionaux et valeurs ajoutées régionales de 1990 à 2012”. Truy cập ngày 4 tháng 3 năm 2014.
  2. ^ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w “Encyclopedia Britannica – Guadeloupe”. Lưu trữ bản gốc ngày 3 tháng 4 năm 2019. Truy cập ngày 27 tháng 7 năm 2019.
  3. ^ a b c d e f g “CIA World Factbook (2006) – Guadeloupe”. Lưu trữ bản gốc ngày 25 tháng 2 năm 2021. Truy cập ngày 27 tháng 7 năm 2019.
  4. ^ a b Populations légales 2019: 971 Guadeloupe Lưu trữ 12 tháng 7 năm 2022 tại Wayback Machine, INSEE
  5. ^ “Guadeloupe: These tiny islands are the French Caribbean's greatest secret”. CNN. Lưu trữ bản gốc ngày 12 tháng 7 năm 2022. Truy cập ngày 14 tháng 7 năm 2022. [...] Gwada, as locals call Guadeloupe [...].
  6. ^ “Gaudeloupe, a land of history”. Region Guadeloupe. Lưu trữ bản gốc ngày 30 tháng 12 năm 2019. Truy cập ngày 16 tháng 4 năm 2019.
  7. ^ Siegel et al – Analyse préliminaire de prélèvements sédimentaires en provenance de Marie-Galante. Bilan scientifique 2006–2008. Service régional de l'archéologie Guadeloupe- Saint-Martin – Saint-Barthélemy 2009.
  8. ^ Siegel, Peter E.; Jones, John G.; Pearsall, Deborah M.; Dunning, Nicholas P.; Farrell, Pat; Duncan, Neil A.; Curtis, Jason H.; Singh, Sushant K. (2015). “Paleoenvironmental evidence for first human colonization of the eastern Caribbean”. Quaternary Science Reviews. 129: 275–295. Bibcode:2015QSRv..129..275S. doi:10.1016/j.quascirev.2015.10.014. ISSN 0277-3791..
  9. ^ “Guadeloupe from precolumbian times until today”. Antilles Info Tourisme. Lưu trữ bản gốc ngày 15 tháng 5 năm 2019. Truy cập ngày 16 tháng 4 năm 2019.
  10. ^ a b c d “Guadeloupe History Timeline”. World Atlas. Lưu trữ bản gốc ngày 3 tháng 6 năm 2019. Truy cập ngày 3 tháng 6 năm 2019.
  11. ^ La Guadeloupe: renseignements sur l'histoire, la flore, la faune, la géologie, la minéralogie, l'agriculture, le commerce, l'industrie, la législation, l'administration, Volume 1, Partie 2, de Jules Ballet (Imprimerie du gouvernement, 1895) (in French)
  12. ^ Gwendolyn Midlo Hall (1971). Social Control in Slave Plantation Societies: A Comparison of St. Domingue and Cuba. The Johns Hopkins Press. tr. 62–63. ISBN 0-8018-1252-6.
  13. ^ “History of Guadeloupe”. caribya!. Bản gốc lưu trữ ngày 16 tháng 4 năm 2019. Truy cập ngày 16 tháng 4 năm 2019.
  14. ^ a b “Guadeloupe > History”. Lonely Planet. Lưu trữ bản gốc ngày 16 tháng 4 năm 2019. Truy cập ngày 16 tháng 4 năm 2019.
  15. ^ “Treaty of Paris, 1763”. Office of the Historian. United States Government. Lưu trữ bản gốc ngày 11 tháng 4 năm 2019. Truy cập ngày 16 tháng 4 năm 2019.
  16. ^ Auguste Lacour, Histoire de la Guadeloupe, vol. 1 (1635–1789). Basse-Terre, Guadeloupe, 1855 full text at Google Books, p. 236ff.
  17. ^ Moitt, Bernard (1996). David Barry Gaspar (biên tập). “Slave women and Resistance in the French Caribbean”. More Than Chattel: Black Women and Slavery in the Americas. Indiana University Press: 243. ISBN 0-253-33017-3.
  18. ^ “Memorial in homage to Delgrès - Basse Terre - Cartographie des Mémoires de l'Esclavage”. www.mmoe.llc.ed.ac.uk. Bản gốc lưu trữ ngày 10 tháng 11 năm 2020. Truy cập ngày 13 tháng 8 năm 2018.
  19. ^ Lindqvist, Herman (2015). Våra kolonier: de vi hade och de som aldrig blev av. Albert Bonniers Förlag. tr. 232. ISBN 9789100155346.
  20. ^ Annie Philip (31 tháng 8 năm 2014). “Remembering the journey to Guadeloupe”. The Hindu. Lưu trữ bản gốc ngày 17 tháng 1 năm 2023. Truy cập ngày 17 tháng 1 năm 2023.
  21. ^ “A remote French Island reconnects with India | TopNews”. www.topnews.in. Bản gốc lưu trữ ngày 13 tháng 5 năm 2021. Truy cập ngày 13 tháng 5 năm 2021.
  22. ^ Chambre de commerce et d'industrie de la Guyane. “DOSSIER DE PRESSE” (PDF). Bản gốc (PDF) lưu trữ ngày 24 tháng 9 năm 2015. Truy cập ngày 24 tháng 5 năm 2015..
  23. ^ “14 février 1952: une grève en Guadeloupe réprimée dans le sang, France24.com, 14 février 2009”.
  24. ^ “Le petit lexique colonial – Jeudi 14 février 1952 au Moule | lepetitlexiquecolonial.blogspace.fr”. Bản gốc lưu trữ ngày 10 tháng 7 năm 2012. Truy cập ngày 27 tháng 7 năm 2019.
  25. ^ “Source: Le Nouvel Observateur”.[liên kết hỏng]
  26. ^ “50 years on: Guadeloupeans remember French brutality”. Truy cập 25 tháng 10 năm 2023.
  27. ^ “Mai 1967 à Pointe-à-Pitre : " Un massacre d'Etat "” (bằng tiếng Pháp). 25 tháng 5 năm 2017. Lưu trữ bản gốc ngày 16 tháng 10 năm 2017. Truy cập ngày 14 tháng 10 năm 2017.
  28. ^ Félix-Hilaire Fortuné (2001). La France et l'Outre-Mer antillais [France and the West Indies] (bằng tiếng Pháp). L'Harmattan. tr. 303.
  29. ^ “En Guadeloupe, la tragédie de "Mé 67" refoulée”. Le Monde.fr. 26 tháng 5 năm 2009. Lưu trữ bản gốc ngày 27 tháng 7 năm 2019. Truy cập ngày 27 tháng 7 năm 2019 – qua Le Monde.
  30. ^ "Race, class fuel social conflict on French Caribbean islands Lưu trữ 21 tháng 2 năm 2014 tại Wayback Machine". Agence France-Presse (AFP). 17 February 2009
  31. ^ Shirbon, Estelle (13 tháng 2 năm 2009). “Paris fails to end island protests, seen spreading”. Reuters. Lưu trữ bản gốc ngày 14 tháng 2 năm 2009. Truy cập ngày 14 tháng 2 năm 2009.
  32. ^ “France proposes to raise salaries to end Guadeloupe violence”. International Herald Tribune. Associated Press. 19 tháng 2 năm 2009. Lưu trữ bản gốc ngày 21 tháng 2 năm 2009. Truy cập ngày 25 tháng 2 năm 2009.
  33. ^ Sarkozy offers autonomy vote for Martinique Lưu trữ 9 tháng 7 năm 2009 tại Wayback Machine, AFP
  34. ^ “Guadeloupe”. Encyclopedia Britannica. Lưu trữ bản gốc ngày 12 tháng 12 năm 2018. Truy cập ngày 12 tháng 12 năm 2018.
  35. ^ a b Lỗi chú thích: Thẻ <ref> sai; không có nội dung trong thẻ ref có tên gag
  36. ^ Lỗi chú thích: Thẻ <ref> sai; không có nội dung trong thẻ ref có tên pophist
  37. ^ Jackson, Regine (2011). Geographies of Haitian Diaspora. New York, NY: Routledge. tr. 36. ISBN 978-1136807886. Truy cập ngày 3 tháng 7 năm 2020.
  38. ^ INSEE (29 tháng 12 năm 2021). “Recensement de la population en Guadeloupe : 384 239 habitants au 1ᵉʳ janvier 2019” (bằng tiếng Pháp). Lưu trữ bản gốc ngày 6 tháng 7 năm 2022. Truy cập ngày 5 tháng 7 năm 2022.
  39. ^ Population en historique depuis 1968: France métropolitaine Lưu trữ 8 tháng 7 năm 2022 tại Wayback Machine, INSEE
  40. ^ a b INSEE (tháng 10 năm 2018). “Insee Analyses Guadeloupe” (PDF) (bằng tiếng Pháp). Lưu trữ (PDF) bản gốc ngày 22 tháng 9 năm 2020. Truy cập ngày 5 tháng 11 năm 2020.

Xem thêm

[sửa | sửa mã nguồn]
  • Haigh, Sam – An Introduction to Caribbean Francophone Writing: Guadeloupe and Martinique.
  • Jennings, Eric T. – Vichy in the Tropics: Petain's National Revolution in Madagascar, Guadeloupe, and Indochina, 1940–1944.
  • Noble, G. K. – The Resident Birds of Guadeloupe.
  • Paiewonsky, Michael – Conquest of Eden, 1493–1515: Other Voyages of Columbus; Guadeloupe, Puerto Rico, Hispaniola, Virgin Islands.
  • Roche, Jean-Claude – Oiseau des Antilles. Vol. 1, The Lesser Antilles from Grenada to Guadeloupe.

Liên kết ngoài

[sửa | sửa mã nguồn]
Wikibook Geography of France có một trang Guadeloupe
Tìm hiểu thêm về
Guadeloupe
tại các dự án liên quan
Tìm kiếm Wiktionary Từ điển từ Wiktionary
Tìm kiếm Commons Tập tin phương tiện từ Commons
Tìm kiếm Wikinews Tin tức từ Wikinews
Tìm kiếm Wikiquote Danh ngôn từ Wikiquote
Tìm kiếm Wikisource Văn kiện từ Wikisource
Tìm kiếm Wikibooks Tủ sách giáo khoa từ Wikibooks
Tìm kiếm Wikivoyage Cẩm nang du lịch guide từ Wikivoyage
Tìm kiếm Wikiversity Tài nguyên học tập từ Wikiversity
Lấy từ “https://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=Guadeloupe&oldid=71823327”