Chủ nghĩa bài Do Thái

Chủ nghĩa bài Do Thái (tiếng Anh: Antisemitism; còn được đánh vần anti-semitism hoặc anti-Semitism) một số tài liệu tiếng Việt dịch là Chống chủ nghĩa Xê-mít, là sự thù địch, thành kiến hoặc phân biệt đối xử đối với người Do Thái. Quan điểm này là một hình thức phân biệt chủng tộc, và những cá nhân chấp nhận nó được gọi là người bài Do Thái. Mặc dù chủ nghĩa bài Do Thái chủ yếu do những người không phải Do Thái gây ra, nhưng đôi khi nó có thể do người Do Thái tự gây ra trong một hiện tượng được gọi là "auto-antisemitism" (tức là người Do Thái tự ghét mình). Về cơ bản, xu hướng bài Do Thái có thể được thúc đẩy bởi cảm giác tiêu cực đối với người Do Thái với tư cách một dân tộc hoặc bởi cảm giác tiêu cực đối với đối với Do Thái giáo. Trong trường hợp đầu tiên, thường được trình bày dưới dạng chủ nghĩa bài Do Thái về chủng tộc, sự thù địch của một người được thúc đẩy bởi niềm tin rằng người Do Thái tạo thành một chủng tộc riêng biệt với những đặc điểm hoặc đặc trưng cố hữu đáng ghê tởm hoặc kém hơn so với những đặc điểm hoặc đặc trưng ưa thích trong xã hội của người đó. Trong trường hợp thứ hai, được gọi là chủ nghĩa bài Do Thái trong tôn giáo, sự thù địch của một người được thúc đẩy bởi nhận thức tôn giáo của họ về người Do Thái và đạo Do Thái, thường bao gồm các học thuyết về sự mê tín mong đợi hoặc yêu cầu người Do Thái quay lưng lại với đạo Do Thái và tuân theo tôn giáo tự coi mình là đức tin kế thừa của đạo Do Thái. — đây là chủ đề chung trong các tôn giáo Abraham khác. Sự phát triển của chủ nghĩa bài Do Thái về chủng tộc và tôn giáo trong lịch sử đã được khuyến khích bởi chủ nghĩa chống Do Thái giáo (Anti-Judaism), mặc dù bản thân khái niệm này khác với chủ nghĩa bài Do Thái (Antisemitism).

Có nhiều cách khác nhau để thể hiện chủ nghĩa bài Do Thái, tùy theo mức độ nghiêm trọng của cuộc đàn áp người Do Thái. Ở khía cạnh tế nhị hơn, nó bao gồm những biểu hiện căm thù hoặc phân biệt đối xử đối với từng cá nhân người Do Thái và có thể kèm theo bạo lực hoặc không. Ở mức độ cực đoan nhất, nó bao gồm các cuộc tàn sát hoặc diệt chủng, có thể được nhà nước bảo trợ hoặc không. Mặc dù thuật ngữ "chủ nghĩa bài Do Thái" không được sử dụng phổ biến cho đến thế kỷ XIX, nhưng nó cũng được áp dụng cho các vụ chống Do Thái trước và sau này. Các trường hợp đàn áp bài Do Thái đáng chú ý bao gồm Các cuộc thảm sát Rhineland năm 1096; Sắc lệnh trục xuất năm 1290; cuộc đàn áp người Do Thái ở châu Âu trong Cái chết đen, từ năm 1348 đến năm 1351; vụ thảm sát người Do Thái ở Tây Ban Nha năm 1391, cuộc đàn áp của Tòa án dị giáo Tây Ban Nha và trục xuất người Do Thái khỏi Tây Ban Nha năm 1492; vụ thảm sát người Cossack ở Ukraine, từ năm 1648 đến 1657; nhiều cuộc tàn sát chống Do Thái khác nhau ở Đế quốc Nga, từ năm 1821 đến năm 1906; vụ Dreyfus, giữa năm 1894 và 1906; Holocaust trong Chiến tranh Thế giới thứ hai; và nhiều chính sách chống Do Thái khác nhau của Liên Xô. Trong lịch sử, hầu hết các sự kiện bạo lực chống Do Thái trên thế giới đều diễn ra ở Châu Âu theo đạo Cơ đốc. Tuy nhiên, kể từ đầu thế kỷ XX, các vụ việc chống Do Thái trên khắp thế giới Ả Rập đã gia tăng mạnh mẽ, phần lớn là do sự gia tăng các thuyết âm mưu bài Do Thái của người Ả Rập, vốn đã được nuôi dưỡng ở một mức độ nào đó dưới sự bảo trợ của các thuyết âm mưu chống Do Thái của Châu Âu.

Trong thời đương đại, một biểu hiện được gọi là "chủ nghĩa bài Do Thái mới" đã được xác định. Khái niệm này đề cập đến việc khai thác xung đột Ả Rập-Israel bởi một số lượng lớn những người chống Do Thái ẩn danh, những người có thể cố gắng đạt được sự thu hút hoặc tính hợp pháp cho những trò lừa bịp chống Do Thái của họ bằng cách miêu tả mình là người chỉ trích hành động của chính phủ Israel; điều này khác với những người nhìn nhận các chính sách của chính phủ Israel một cách tiêu cực, vốn không mang tính chất chống Do Thái. Tương tự như vậy, vì Nhà nước Israel có dân số chủ yếu là người Do Thái, nên các luận điệu bài Do Thái thường được thể hiện bằng các biểu hiện của chủ nghĩa chống Israel, mặc dù điều này không phải lúc nào cũng đúng và những biểu hiện như vậy đôi khi có thể là một phần của phong trào bài Trung Đông rộng hơn.

Do từ gốc Semite, thuật ngữ này dễ bị xem là cách gọi sai bởi những người giải thích nó là đề cập đến lòng căm thù phân biệt chủng tộc nhắm vào tất cả "người Semit" (tức là những người nói ngôn ngữ Semit, chẳng hạn như người Ả Rập, người Assyria và người Do Thái, người Arame). Cách sử dụng này là sai lầm; từ ghép antisemitismus (nghĩa đen là 'antisemitism') lần đầu tiên được sử dụng trong bản in ở Đức vào năm 1879[17] như một "thuật ngữ nghe có vẻ khoa học" để chỉ Judenhass (nghĩa đen là 'Jew-hatred'), và từ đó nó được dùng để chỉ tình cảm bài Do Thái.

Một số nhân vật bài Do Thái nổi tiếng

Cuốn sách Der Weg zum Siege des Germanenthums über das Judenthum của Wilhelm Marr, lần in năm 1880

Tư tưởng bài Do Thái được thể hiện bởi Martin Luther (1483–1546), là nhà thần học Đức đã khởi xướng Phong trào Cải cách Đức, có tầm ảnh hưởng sâu rộng từ tôn giáo đến chính trị, kinh tế, giáo dục và ngôn ngữ, khiến cho ông trở thành một trong những nhân vật quan trọng nhất trong lịch sử cận đại Châu Âu. Tư tưởng của ông mang ý định bài xích Do Thái tuy không dữ dội như xu hướng đả kích Thiên chúa giáo của ông. Tuy thế, giáo hội Lutheran mang tên ông không mang tư tưởng bài Do Thái.

Tiến sĩ Karl Lueger (1844–1910), chính trị gia và thị trưởng (1897–1910) thủ đô Viên nước Áo, có những chính sách bài Do Thái và phân biệt chủng tộc. Lueger trở thành chính trị gia có ảnh hưởng mạnh nhất ở Áo lúc bấy giờ do tư cách có văn hóa và trình độ tri thức đáng kể. Những người chống đối ông, kể cả người Do Thái, phải công nhận ông là người tề chỉnh, có tinh thần hiệp sĩ, khoáng đạt và dễ dung thứ. Ngay cả nhà văn nổi tiếng Áo gốc Do Thái, Stefan Sweig, cũng có ý kiến thiện cảm về ông. Vì thế, có thể nói tư tưởng bài Do Thái của Lueger đạt mức độ tinh tế từ cảm quan của cá nhân, dễ thuyết phục người khác.

Người bị thuyết phục mạnh mẽ nhất là Adolf Hitler khi ông sống lang thang ở Wien thời còn trẻ. Chính Hitler nhìn nhận rằng tư tưởng bài xích người Do Thái manh nha từ những ngày ông sống ở Wien. Ông cho rằng người Do Thái là mầm mống của tệ nạn mại dâm và mua bán nô lệ da trắng. Ông bị ảnh hưởng sâu xa bởi sách báo ở Wien bài xích người Do Thái. Nhưng Hitler đưa tư tưởng bài Do Thái lên mức độ cao hơn khi cho rằng Lueger quá khoan dung và không thấy rõ vấn đề về chủng tộc của người Do Thái.

Tư tưởng bài Do Thái được Đảng Công nhân Đức, tiền thân của Đảng Quốc xã, thể hiện một cách chính thức trong cương lĩnh của đảng công bố ngày 24 tháng 2 năm 1920. Sau này, bản cương lĩnh trở thành chương trình hành động chính thức của Đảng Quốc xã.

Trong quyển Mein Kampf, tư tưởng bài Do Thái của Hitler được trình bày rất rõ nét. Ông ngược dòng lịch sử để đánh giá cao sự vinh quang của Đế quốc Đức do Otto von Bismarck thiết lập năm 1871, nhưng phê phán rằng một trong những lý do khiến cho đế quốc này sụp đổ là việc dung dưỡng người Do Thái.

Tuy thế, Hitler không phải là người đơn độc bài Do Thái một cách mù quáng. Nhiều nhân vật chủ chốt lúc đầu của Đảng Lao động Đức đã sẵn có tư tưởng này từ khi Hitler còn là nhân vật vô danh. Ví dụ điển hình là Dietrich Eckart, thường được xem là nhà sáng lập tinh thần của Quốc xã, cũng mang tư tưởng này ngay từ đầu. Tư tưởng bài Do Thái trở nên mù quáng và hàm hồ hơn khi trung ương đảng Lao động Đức, vì muốn tranh giành quyền lực với Hitler, năm 1921 đã kết án Hitler là người thân Do Thái.

Vào thời kỳ này, nước Đức đã rộ lên phong trào bài Do Thái, điển hình là vào năm 1920, đảng Lao động Đức mua lại một tờ báo chuyên bài xích Do Thái và biến nó thành tờ báo tiếng nói chính thức của đảng. Vì thế, tư tưởng có tính cộng hưởng: xu hướng bài Do Thái của nhiều người Đức được Hitler lợi dụng khai thác, và đến phiên Hitler nhờ tài hùng biện lôi kéo thêm nhiều người Đức đi theo đường lối này.

Suốt đời, Hitler vẫn là người bài xích Do Thái mù quáng và quá khích. Di chúc của ông, viết ra vài giờ trước khi chết, chứa đựng lời công kích cuối cùng đối với người Do Thái, cho là họ có trách nhiệm đối với cuộc chiến mà ông phát động.

Tham khảo

Nguồn

• “Adoption of the Working Definition”. American Jewish Committee. 2022. Truy cập ngày 17 tháng 7 năm 2022.
• Bein, Alex (1990). The Jewish Question: Biography of a World Problem. Harry Zohn biên dịch. Rutherford, NJ: Fairleigh Dickinson University Press. ISBN 978-0-8386-3252-9.
• Consonni, Manuela (2022). “'Upping the Antis': Addressing the Conceptual Ambiguities Surrounding 'Antisemitism'”. Society. 59 (1): 25–33. doi:10.1007/s12115-022-00665-4. S2CID 247172627.
• Chanes, Jerome A. (2004). Antisemitism: a Reference Handbook. ABC-CLIO. ISBN 978-1-57607-209-7.
• Deutsch, Gotthard, Anti-Semitism Jewish Encyclopedia vol. 1, pp. 641–9. New York, Funk & Wagnalls, 1901. At Internet Archive
• Falk, Avner (2008). Anti-Semitism: a History and Psychoanalysis of Contemporary Hatred. Westport, CT: Praeger. ISBN 978-0-313-35384-0.
• Flannery, Edward H. (1985). The Anguish of the Jews: Twenty-three Centuries of Antisemitism. Paulist Press. ISBN 978-0-8091-4324-5.
• Flannery, Edward H. (2004). The Anguish of the Jews: Twenty-Three Centuries of Antisemitism. Mahwah, NY: Paulist Press. ISBN 978-0-8091-4324-5.
• Foxman, Abraham (2010). Jews and Money: The Story of a Stereotype. New York: St. Martin's Press. ISBN 978-0-230-11225-4.
• Frank, Daniel H.; Leaman, Oliver (2003). The Cambridge companion to medieval Jewish philosophy. Cambridge: Cambridge University Press. ISBN 0-521-65574-9.
• Harzig, Christiane; Hoerder, Dirk; Shubert, Adrian (2003). The historical practice of diversity : transcultural interactions from the early modern Mediterranean to the postcolonial world. New York: Berghahn Books. ISBN 1-57181-377-2.
• Johnson, Paul (1987). A History of the Jews. New York, NY: HarperCollins Publishers. ISBN 978-0-06-091533-9.
• Johnston, William (1983). The Austrian Mind: An Intellectual and Social History, 1848–1938. University of California Press. ISBN 978-0-520-04955-0.
• Judaken, Jonathan (2018). “Introduction”. The American Historical Review. 123 (4): 1122–1138. doi:10.1093/ahr/rhy024.
• Laqueur, Walter (2006). The Changing Face of Antisemitism: From Ancient Times to the Present Day (ấn bản thứ 1). Oxford University Press. ISBN 978-0-19-530429-9.
• Levy, Richard S. biên tập (2005). Antisemitism: a Historical Encyclopedia of Prejudice and Persecution. Santa Barbara, CA: ABC-CLIO. ISBN 978-1-85109-439-4.
• Lewis, Bernard (1999). Semites and Anti-Semites: an Inquiry into Conflict and Prejudice. W. W. Norton & Co. ISBN 978-0-393-31839-5.
• Lipstadt, Deborah (2019). Antisemitism: Here and Now. Schocken Books. ISBN 978-0-80524337-6.
• Lipstadt, Deborah (1994). Denying the Holocaust: the Growing Assault on Truth and Memory. Penguin Books. ISBN 978-0-452-27274-3.
• Laurens, Henry (2002). La Question de Palestine. II. Fayard.
• Majer, Diemut (2014). "Non-Germans" Under The Third Reich: The Nazi Judicial and Administrative System in Germany and Occupied Eastern Europe, with Special Regard to Occupied Poland, 1939–1945. Texas Tech University Press. ISBN 978-0896728370.
• McLellan, David (1980). Marx before Marxism (PDF) . London: Macmillan. ISBN 978-0-333-27883-3. Lưu trữ (PDF) bản gốc ngày 9 tháng 10 năm 2022.
• Michael, Robert (2008). A History of Catholic Antisemitism: The Dark Side of the Church (bằng tiếng Anh). Springer. ISBN 978-0-230-61117-7. Truy cập ngày 15 tháng 3 năm 2021.
• Perry, Marvin; Schweitzer, Frederick M. (2002). Antisemitism: Myth and Hate from Antiquity to the Present. Palgrave Macmillan. ISBN 978-0-312-16561-1.
• Perry, Marvin; Schweitzer, Frederick M. (2005). Antisemitism: Myth and Hate from Antiquity to the Present. New York, NY: Palgrave. ISBN 978-0-312-16561-1.
• Poliakov, Léon. The History of Anti-Semitism, Volume 1: From the Time of Christ to the Court Jews, University of Pennsylvania Press: 2003
• Poliakov, Léon. The History of Anti-Semitism, Volume 2: From Mohammad to the Marranos, University of Pennsylvania Press: 2003
• Poliakov, Léon. The History of Anti-Semitism, Volume 3: From Voltaire to Wagner, University of Pennsylvania Press: 2003
• Poliakov, Léon. The History of Anti-Semitism, Volume 4: Suicidal Europe 1870–1933, University of Pennsylvania Press: 2003
• Poliakov, Léon (1997). "Anti-Semitism". Encyclopaedia Judaica (CD-ROM Edition Version 1.0). Ed. Cecil Roth. Keter Publishing House. ISBN 965-07-0665-8
• Prager, Dennis; Telushkin, Joseph (2003) [1985]. Why the Jews? The Reason for Antisemitism . Touchstone. ISBN 978-0-7432-4620-0.
• Rattansi, Ali (2007). Racism: A Very Short Introduction. Oxford, England: Oxford University Press. ISBN 978-0-19-280590-4.
• Rubenstein, Richard L.; Roth, John K. (2003). Approaches to Auschwitz: The Holocaust and Its Legacy. Westminster John Knox Press. ISBN 978-0-664-22353-3.
• Sachar, Howard Morley (1961). Aliyah: The People of Israel. World Publishing Company.
• Tausch, Arno (2018). The Return of Religious Antisemitism? The Evidence from World Values Survey Data (17 November 2018). Available at SSRN
• Tausch, Arno (2015). Islamism and Antisemitism. Preliminary Evidence on Their Relationship from Cross-National Opinion Data (14 August 2015). Available at SSRN Lưu trữ 20 tháng 2 năm 2021 tại Wayback Machine or Islamism and Antisemitism. Preliminary Evidence on Their Relationship from Cross-National Opinion Data Lưu trữ 17 tháng 11 năm 2022 tại Wayback Machine
• Tausch, Arno (2014). The New Global Antisemitism: Implications from the Recent ADL-100 Data (14 January 2015). Middle East Review of International Affairs, Vol. 18, No. 3 (Fall 2014). Available at SSRN or The New Global Antisemitism: Implications from the Recent ADL-100 Data Lưu trữ 17 tháng 11 năm 2022 tại Wayback Machine
• Ury, Scott (2018). “Strange Bedfellows? Anti-Semitism, Zionism, and the Fate of "the Jews"”. The American Historical Review. 123 (4): 1151–1171. doi:10.1093/ahr/rhy030.

Attribution

•  Bài viết này có chứa văn bản từ một tác phẩm có nội dung tự do. Dưới giấy phép CC BY-SA 3.0 IGO. Văn bản lấy từ Addressing anti-semitism through education: guidelines for policymakers​, UNESCO, UNESCO. UNESCO.

Xem thêm

• Brustein, William I., and Ryan D. King. "Anti-semitism in Europe before the Holocaust." International Political Science Review 25.1 (2004): 35–53. online Lưu trữ 7 tháng 4 năm 2022 tại Wayback Machine
• Carr, Steven Alan. Hollywood and anti-Semitism: A cultural history up to World War II, Cambridge University Press 2001.
• Cohn, Norman. Warrant for Genocide, Eyre & Spottiswoode 1967; Serif, 1996.
• Fischer, Klaus P. The History of an Obsession: German Judeophobia and the Holocaust, The Continuum Publishing Company, 1998.
• Freudmann, Lillian C. Antisemitism in the New Testament, University Press of America, 1994.
• Gerber, Jane S. (1986). "Anti-Semitism and the Muslim World". In History and Hate: The Dimensions of Anti-Semitism, ed. David Berger. Jewish Publications Society. ISBN 0-8276-0267-7
• Goldberg, Sol; Ury, Scott; Weiser, Kalman (eds.). Key Concepts in the Study of Antisemitism (Palgrave Macmillan, 2021) online review Lưu trữ 5 tháng 10 năm 2021 tại Wayback Machine
• Hanebrink, Paul. A Specter Haunting Europe: The Myth of Judeo-Bolshevism, Harvard University Press, 2018. ISBN 9780674047686.
• Hilberg, Raul. The Destruction of the European Jews. Holmes & Meier, 1985. 3 volumes.
• Isser, Natalie. Antisemitism during the French Second Empire (1991)
• Kertzer, David I. (2014). The Pope and Mussolini: The Secret History of Pius XI and the Rise of Fascism in Europe. Oxford University Press. ISBN 9780198716167.
• McKain, Mark. Anti-Semitism: At Issue, Greenhaven Press, 2005.
• Marcus, Kenneth L. The Definition of Anti-Semitism, 2015, Oxford University Press
• Michael, Robert and Philip Rosen. Dictionary of Antisemitism Lưu trữ 20 tháng 2 năm 2021 tại Wayback Machine, The Scarecrow Press, Inc., 2007
• Michael, Robert. Holy Hatred: Christianity, Antisemitism, and the Holocaust
• Nirenberg, David. Anti-Judaism: The Western Tradition (New York: W. W. Norton & Company, 2013) 610 pp. ISBN 978-0-393-05824-6
• Richardson, Peter (1986). Anti-Judaism in Early Christianity. Wilfrid Laurier University Press. ISBN 978-0-88920-167-5.
• Roth, Philip. The Plot Against America, 2004
• Selzer, Michael (ed.). "Kike!" : A Documentary History of Anti-Semitism in America, New York 1972.
• Small, Charles Asher ed. The Yale Papers: Antisemitism In Comparative Perspective (Institute For the Study of Global Antisemitism and Policy, 2015). online Lưu trữ 3 tháng 10 năm 2021 tại Wayback Machine, scholarly studies.
• Stav, Arieh (1999). Peace: The Arabian Caricature – A Study of Anti-semitic Imagery. Gefen Publishing House. ISBN 965-229-215-X.
• Steinweis, Alan E. Studying the Jew: Scholarly Antisemitism in Nazi Germany. Harvard University Press, 2006. ISBN 0-674-02205-X.
• Stillman, Norman. The Jews of Arab Lands: A History and Source Book. (Philadelphia: Jewish Publication Society of America. 1979). ISBN 0-8276-0198-0
• Stillman, N.A. (2006). "Yahud". Encyclopaedia of Islam. Eds.: P.J. Bearman, Th. Bianquis, C.E. Bosworth, E. van Donzel and W.P. Heinrichs. Brill. Brill Online
• Tausch, Arno (2018). “The Effects of 'Nostra Aetate:' Comparative Analyses of Catholic Antisemitism More Than Five Decades after the Second Vatican Council”. SSRN 3098079.
• Tausch, Arno (14 tháng 1 năm 2015). “The New Global Antisemitism: Implications from the Recent ADL-100 Data”. Middle East Review of International Affairs. 18 (3 (Fall 2014)). doi:10.2139/ssrn.2549654. S2CID 59022284. SSRN 2549654.
• “Contemporary Global Anti-Semitism: A Report Provided to the United States Congress” (PDF). (7.4 MB), United States Department of State, 2008. Retrieved 25 November 2010. See HTML version Lưu trữ 4 tháng 8 năm 2019 tại Wayback Machine.
• Vital, David. People Apart: The Jews in Europe, 1789-1939 (1999); 930pp highly detailed

Bibliographies, calendars, etc.

• Jewish Journal of Greater Los Angeles, "Experts explore effects of Ahmadinejad anti-Semitism", 9 March 2007
• Lazare, Bernard, Antisemitism: Its History and Causes Lưu trữ 14 tháng 8 năm 2014 tại Wayback Machine
• Anti-Defamation League Arab Antisemitism Lưu trữ 20 tháng 1 năm 2013 tại Wayback Machine
• Why the Jews? A perspective on causes of anti-Semitism Lưu trữ 20 tháng 2 năm 2021 tại Wayback Machine
• Coordination Forum for Countering Antisemitism Lưu trữ 25 tháng 8 năm 2009 tại Wayback Machine (with up to date calendar of antisemitism today)
• Annotated bibliography of anti-Semitism hosted by the Hebrew University of Jerusalem's Center for the Study of Antisemitism (SICSA)
• Council of Europe, ECRI Country-by-Country Reports
• Porat, Dina. "What makes an anti-Semite?", Haaretz, 27 January 2007. Retrieved 24 November 2010.
• Yehoshua, A.B., An Attempt to Identify the Root Cause of Antisemitism Lưu trữ 21 tháng 7 năm 2011 tại Wayback Machine, Azure Lưu trữ 7 tháng 1 năm 2009 tại Wayback Machine, Spring 2008.
• Antisemitism in modern Ukraine
• Antisemitism and Special Relativity Lưu trữ 26 tháng 1 năm 2021 tại Wayback Machine