Đa vũ trụ

Đa vũ trụ là giả thuyết về sự tồn tại song song các vũ trụ (có cả vũ trụ chúng ta đang sống), trong đó bao gồm tất cả mọi thứ tồn tại và có thể tồn tại: không gian, thời gian, vật chất, năng lượng và các định luật vật lý. Thuật ngữ được ra đời vào năm 1895 bởi nhà tâm lý và lý luận học người Mỹ William James. Những vũ trụ cùng tồn tại trong khối đa vũ trụ được gọi là "thế giới song song", "vũ trụ song song", "vũ trụ khác" hoặc "vũ trụ thay thế".

Vũ trụ song song và du hành thời gian cũng từng là chủ đề chính được nhắc tới nhiều trong khoa học viễn tưởng từ cuối thế kỉ XIX.

Lịch sử nghiên cứu

Những ghi nhận đầu tiên của ý tưởng về vô hạn thế giới đã tồn tại trong ngành Triết Học Nguyên Tử ở Hy Lạp cổ đại, vốn cho rằng các thế giới song song hình thành từ sự va chạm của các nguyên tử. Vào thế kỷ thứ ba trước Công Nguyên, nhà triết học Chrysippus đã đưa ra ý kiến rằng thế giới đã vĩnh viễn tồn tại và tái tạo, gợi ý một cách thuyết phục về sự tồn tại của nhiều vũ trụ xuyên thời gian. Khái niệm đa vũ trụ được định nghĩa rõ ràng hơn vào thời Trung Cổ.

Tại Dublin vào năm 1952, Erwin Schrödinger đã có một bài diễn thuyết, trong đó ông đã cân nhắc một cách vui nhộn với khán giả rằng những gì ông sắp nói có thể "cực kỳ điên rồ". Ông nói rằng khi các phương trình của ông dường như mô tả một số lịch sử khác nhau, thì đây "không phải là thực tại thay thế, mà tất cả thực sự đã xảy ra đồng thời". Chúng được gọi là "chồng chất".

Nhà triết học và tâm lý học người Mỹ William James đã sử dụng thuật ngữ "đa vũ trụ" vào năm 1895, nhưng trong một văn khác. Thuật ngữ này lần đầu tiên được sử dụng trong tiểu thuyết và trong vật lý hiện tại bởi Michael Moorcock trong cuốn tiểu thuyết SF Adventures năm 1963, The Sundered Worlds (một phần trong loạt truyện Eternal Champion của ông)

Xem thêm

Chú thích

Liên kết ngoài

Multiverse (cosmology) tại Encyclopædia Britannica (tiếng Anh)

Bài viết liên quan đến thiên văn học này vẫn còn sơ khai. Bạn có thể giúp Wikipedia mở rộng nội dung để bài được hoàn chỉnh hơn.

x t s Du hành thời gian
Khái niệm	Cơ học lượng tử về du hành thời gian Đường cong thời gian khép kín Lời tiên tri tự hoàn thành Nguyên tắc tự nhất quán của Novikov Phỏng đoán bảo vệ niên đại
Nghịch lý thời gian	Nghịch lý bản thể Nghịch lý ông nội Nghịch lý tiền định
Mốc thời gian song song	Diễn giải nhiều thế giới Đa vũ trụ Lịch sử thay thế Vũ trụ song song (giả tưởng)
Triết học không gian và thời gian	Hiệu ứng bươm bướm Thuyết định mạng Thuyết vĩnh cửu Tiền định Tự do ý chí Tự quyết
Các Không–thời gian trong thuyết tương đối rộng có thể chứa đường cong thời gian khép kín	Alcubierre metric Lỗ đen BTZ Gödel metric Kerr metric Ống Krasnikov Không gian Misner Hình trụ Tipler Bụi van Stockum Lỗ sâu đi qua được
Huyền thoại về du hành thời gian	Sự kiện Moberly–Jourdain Thí nghiệm Philadelphia Dự án Montauk Chronovisor Billy Meier Rudolph Fentz John Titor

x t s Chiều (toán học và vật lý)
Các không gian chiều	Vectơ Euclid Afin Xạ ảnh Mô đun tự do Đa tạp Đa tạp đại số Không–thời gian
Các chiều khác	Chiều Krull Chiều bao phủ Lebesgue Chiều quy nạp Số chiều Hausdorff Chiều Minkowski–Bouligand Chiều Fractal Bậc tự do
Hình dạng và Polytope	Điểm (hình học) Đơn hình Siêu mặt Siêu phẳng Siêu lập phương Siêu cầu Siêu chữ nhật Demihypercube Cross-polytope n-cầu
Khái niệm chiều	Hệ tọa độ Descartes Đại số tuyến tính Hình học đại số Chiều phủ Lesbesgue Krull Fractal Quy nạp Hausdorff Minkowski Bậc tự do Đa vũ trụ
Số chiều	0 chiều 1 chiều 2 chiều 3 chiều 4 chiều Không-thời gian 4 chiều 5 chiều 6 chiều 7 chiều 8 chiều n chiều
Thể loại Hình