Bước tới nội dung

Thảo luận:Đông Timor

Nội dung trang không được hỗ trợ ở ngôn ngữ khác.
Thêm đề tài
Bách khoa toàn thư mở Wikipedia
Bình luận mới nhất: 6 năm trước bởi Thusinhviet
Thảo luận sau đã được đóng lại. Xin đừng sửa chữa nó. Mọi ý kiến tiếp theo nên được viết ở một đề mục mới. Dưới đây là lời kết luận vắn tắt.
Tên bài được chọn là Đông Timor. Kẹo Dừa✌(nhắn cho tôi ^^) 21:29, ngày 20 tháng 9 năm 2018 (UTC)Trả lời

Đông Timor hay Timor-Leste

Tôi nghĩ ở Việt Nam tên Đông Timor phổ biến hơn. Chắc là tôi sẽ đổi lại Đông Timor quá. Không biết có bạn nào có ý kiến không ? Kẹo Dừa✌(nhắn cho tôi ^^) 17:37, ngày 30 tháng 8 năm 2017 (UTC)Trả lời

Bài này được tạo ra vào năm 2006, tới năm 2015 thì bạn Thái Nhi đổi từ "Đông Timor" qua "Timor-Leste" vì đây là "Tên chính thức trong Liên Hiệp Quốc". Ngày 4 tháng 9 năm 2017, tôi đã đổi lại thành "Đông Timor" vì đây là "tên phổ biến". Cùng ngày, bạn Trần Thế Vinh đã đổi ngược lại về tên Timor-Leste vì đây là "Tên chính thức".
Về ý kiến của bạn Thái Nhi, tôi nghĩ có lẻ đây ý kiến này không thích hợp. Liên Hiệp Quốc hoạt động với nhiều thứ tiếng khác nhau (đương nhiên là không có tiếng Việt). Timor-Leste có thể là tên chính thức mà LHQ gọi nước này trong một thứ tiếng nào đó, và cũng đương nhiên, khi chuyển qua ngôn ngữ khác, có lẽ là người ta không gọi Timor-Leste nữa đâu.
Về ý kiến của bạn TTV, tên chính thức không phải lúc nào cũng ưu tiên làm tên bài, đặc biệt khi nó không thông dụng. Chúng ta đã có những Nam Phi, Anh, Pháp, Nam Sudan, Nam Ossetia, Guinea Xích Đạo thì việc có thêm một "Đông Timor" là hoàn toàn xác đáng.
Khái niệm tên chính thức là một khái niệm rất mông lung. Nếu đó chính là tên trong thứ tiếng mà nước đó chọn làm quốc ngữ dùng để gọi tên nước đó. Thì chúng ta sẽ phải thay đổi rất nhiều, bởi chúng ta không còn gọi tên nước khác bằng tiếng Việt nữa, mà gọi bằng tiếng nước ngoài.
Chúng ta có thể tham khảo cách gọi tên nước "Đông Timor" trong các bản Wikipedia tiếng nước ngoài khác: tiếng Pháp fr:Timor oriental (oriental là hướng đông trong tiếng Pháp); tiếng Anh en:East Timor (East là hướng đông trong tiếng Anh); tiếng Hoa zh:東帝汶 (Hán-Việt: Đông Đế Mân). Trong các ngôn ngữ thân thuộc nhất với người Việt, họ không chọn "tên chính thức" để gọi tên một nước, mà họ gọi tên nước khác bằng ngôn ngữ của nước mình. Kẹo Dừa✌(nhắn cho tôi ^^) 11:51, ngày 4 tháng 9 năm 2017 (UTC)Trả lời

Cần nhắc lại là cách đặt tên bài trong WP tiếng Việt độc lập với các phiên bản ngôn ngữ khác nên không nhất thiết phải theo họ. Theo tôi biết, đối với tên quốc gia, chẳng có một nguyên tắc cứng nhắc nào nhưng có một thông lệ rằng, nếu không có tên chữ tiếng Việt được dùng một cách phổ biến áp đảo, hoặc/và có nhưng gây tranh luận về cách dùng, thì chúng ta sẽ dựa vào cách mà quốc gia đó viết tên của họ theo ngôn ngữ chính thức hoặc phổ biến nhất của họ (tất nhiên là chỉ chữ cái Latinh). Chẳng hạn: México thay vì Mê-xi-cô, Mê-hi-cô hoặc Mễ Tây Cơ; Algérie thay vì An-giê-ri. Ngoài ra, tham khảo thêm nguồn từ Bộ Ngoại Giao Việt Nam, vì cơ quan này là nơi tiếp nhận đề nghị của phía quốc gia đối phương muốn gọi họ bằng cách nào (như trường hợp Hàn Quốc). Vì vậy, trường hợp Timor-Leste, họ tự xưng là như vậy, và Bộ ngoại giao Việt Nam cũng dùng như thế (xem ở đâyở đây) nên WP đặt tên như vậy là xác đáng. Ngoài ra, chữ "Timor" bản thân nó đã mang nghĩa là phía Đông rồi, dùng "Đông Timor" là thừa vù lặp nghĩa. Trình Thế Vânthảo luận 13:10, ngày 4 tháng 9 năm 2017 (UTC)Trả lời

Đông Timor = East Timor, vậy Timor ko có nghĩa là Đông, chắc Leste mới có nghĩa là Đông. Tuanminh01 (thảo luận) 13:19, ngày 4 tháng 9 năm 2017 (UTC)Trả lời
Cả hai đều có nghĩa là Đông, một cái trong tiếng Mã Lai, một cái trong tiếng Bồ. Kẹo Dừa✌(nhắn cho tôi ^^) 13:26, ngày 4 tháng 9 năm 2017 (UTC)Trả lời
Tôi bổ sung là quan điểm của tôi về vấn đề này không chỉ thế. Một trường hợp tương tự là Nam Triều Tiên vốn rất thông dụng với người Việt, tuy nhiên về sau các ngữ cảnh đều dùng Hàn Quốc, mà theo tôi nhớ do phía Hàn Quốc yêu cầu phía Việt Nam sử dụng danh xưng này trên các văn bản. Tương tự, về mặt truyền thông thì quả thật Đông Timor được sử dụng nhiều hơn, nhưng trên các văn bản chính thức của nhà nước Việt Nam thì kết quả Timor Leste (thậm chí dùng Ti-mo Le-xte) lại chiếm ưu thế rõ rệt. Một số kết quả cho Đông Timor/Timor Leste trên các kênh chính thống như quochoi.vn (38/260), chinhphu.vn (75/529), mofa.gov.vn (4/107), dangcongsan.vn (72/950), baochinhphu.vn (129/526), nhandan.com.vn (2400/4210)... Thực ra, tên nào cũng cho ra kết quả hợp lý, trên đây chỉ là một lập luận để mọi người tham khảo. Thái Nhi (thảo luận) 13:37, ngày 4 tháng 9 năm 2017 (UTC)Trả lời
Có lẽ ý của tôi trùng với của bạn Trình Thế Vân. Thái Nhi (thảo luận) 13:38, ngày 4 tháng 9 năm 2017 (UTC)Trả lời

Về các ý của bạn Trình Thế Vân:

  • "tên bài trong WP tiếng Việt độc lập với các phiên bản ngôn ngữ khác nên không nhất thiết phải theo họ." Tôi hoàn toàn tán thành ý kiến này của bạn. Tiếng Việt không phải là ngôn ngữ copy của ngôn ngữ khác. Ngay từ ban đầu, khi lấy ví dụ về cách gọi trong mà các phiên bản Wikipedia tiếng Anh, tiếng Pháp, tiếng Hoa sử dụng, tôi dùng từ "tham khảo". Lựa chọn là ở chính chúng ta, nhưng chúng ta cần tham khảo qua các ngôn ngữ này. Bởi trong suốt quá trình phát triển nền học thuật tiếng Việt, thuật ngữ tiếng Việt không hình thành cô lập, mà luôn không ngừng tham khảo các ngôn ngữ trên.
  • Tôi đã làm Google, và kết quả, thật bất ngờ: số lượt sử dụng "Timor-Leste" trong văn bản tiếng Việt nhỉnh hơn "Đông Timor" một tí. Đây là lý do chính duy nhất của tôi để chọn tên "Đông Timor", nên bây giờ, tôi sẽ không có ý kiến gì thêm về việc đổi tên về "Đông Timor" nữa.

Về việc dựa trên thông lệ của Bộ Ngoại giao Việt Nam mà cả bạn TTV và Thái Nhi đề cập, tôi phát hiện có khá nhiều ngoại lệ được áp dụng, và có lẻ ít có nguy cơ phải đổi lại. Tôi sẽ rà một vòng để tập hợp lại rồi sẽ comment sau. Cách sử dụng của Bộ Ngoại giao Việt Nam là nguồn rất đáng để chúng ta tham khảo, nhưng cũng chỉ để tham khảo thôi. Kẹo Dừa✌(nhắn cho tôi ^^) 17:57, ngày 4 tháng 9 năm 2017 (UTC)Trả lời

Mình thì chọn Đông Timor vì nó có phần tiếng Việt trong đó.Hugopako (thảo luận) 21:38, ngày 4 tháng 9 năm 2017 (UTC)Trả lời
Đông Timor là tên ban đầu dựa vào tên tiếng Anh "East Timor" (phía Đông của đảo Timor, hay đảo Đông). Phía Việt Nam dùng ngay tên này vì để phân biệt với Tây Timor (phía Tây đảo Timor) và vẫn hàm ý nó là một phần của Indonesia. Tuy nhiên, sau khi Timor-Leste độc lập thì về văn bản chính thức không ổn lắm (hàm ý chính trị), nên mới dùng Timor-Leste để chỉ một quốc gia riêng. Còn dịch ra tiếng Việt thì là nước Đông Đông [đảo] mới chính xác :-D. Thái Nhi (thảo luận) 06:14, ngày 5 tháng 9 năm 2017 (UTC)Trả lời
Timor-Leste bằng nghĩa với East Timor (tiếng Anh) hay Timor oriental (tiếng Pháp) mà tiếng Việt vẫn dịch là Đông Timor, và cũng như Bắc Việt Nam (North Vietnam hay Việt Nam du Nord), Nam Việt Nam (South Vietnam hay Việt Nam du Sud), Bắc Triều Tiên (North Korea hay Corée du Nord), Nam Triều Tiên (South Korea hay Corée du Sud), Nam Phi (South Africa hay Afrique du Sud).
Đông Timor nghĩa là Timor phần phía đông, Bắc Việt Nam nghĩa là Việt Nam phần phía Bắc, Nam Việt Nam nghĩa là Việt Nam phần phía Nam, Bắc Triều Tiên nghĩa là Triều Tiên phần phía Bắc, Nam Triều Tiên nghĩa là Triều Tiên phần phía Nam, Nam Phi nghĩa là Châu Phi phần phía Nam.
Đảo Timor nghĩa là đảo Đông theo tiếng Mã Lai. "Đông Timor" nếu muốn dịch tới tận cùng thì có nghĩa là "Đảo Đông phần phía Đông".
Timor-Leste cũng mang nghĩa như vậy, "Đảo Đông phần phía Đông". Hàm ý nếu có ở đây là hàm ý địa lý, chứ không phải hàm ý chính trị. Kẹo Dừa✌(nhắn cho tôi ^^) 13:05, ngày 5 tháng 9 năm 2017 (UTC)Trả lời

Một số thông số mang tính tham khảo về so sánh độ phổ biến của "Đông Timor" và "Timor-Leste"/"Timor Leste". Kết quả tìm bằng công cụ tìm kiếm Google, trong đa phần số lượng kết quả trả về, số lượng "Timor-Leste" và "Timor Leste" hoàn toàn bằng nhau, có lẻ giải thuật của Google đã đồng nhất "Timor-Leste" và "Timor Leste".

Các con số tôi tìm được trên đây, cho thấy truyền thông quốc nội sử dụng "Đông Timor" phổ biến hơn "Timor-Leste", thậm chí có vài trường hợp là lấn át. Các website thuộc chính phủ Việt Nam (có đuôi ".gov.vn") mặc dù đa phần sử dụng Timor-Leste nhưng không quá cách biệt như ở một số trang cụ thể mà bạn Thái Nhi có liệt kê. Dường như đây là hiện tượng thiếu nhất quán trong ngay cả các cơ quan hành chính, khác biệt hẳn với trường hợp "Hàn Quốc" - "Nam Triều Tiên" mà bạn Thái Nhi đã đề cập trước đó, khi chính phủ Đại Hàn Dân Quốc chính thức đề nghị Việt Nam sử dụng tên gọi này và được đồng loạt các tổ chức trong nước tuân thủ. Liệu Đông Timor có thực sự đề nghị phía Việt Nam gọi bằng "Timor-Leste" chứ đừng gọi bằng "Đông Timor" ? Nếu đúng là có đề nghị, phía Việt Nam chấp nhận nửa vời thế này thì tại sao ta lại lấy một quyết định nửa vời làm tiêu chí áp dụng ? Nếu phía Đông Timor chưa từng đề nghị, ta chọn tên bài là "Timor-Leste" vì nó là tên đăng trong website chính thức của Bộ Ngoại giao Việt Nam, như vậy quy định này có quá cứng nhắc hay không, khi ta lấy đó là khuôn vàng thước ngọc ?
Trong Bộ Ngoại giao Việt Nam mà bạn Trần Thế Vinh đưa, tên chính thức của nước Đông Timor khi này được viết là "The Democratic Republic of Timor Leste". Trên trang the World Factbook của CIA, tên nước này được viết trong tiếng Anh là "Democratic Republic of Timor-Leste". Trên website BBC, tên đầy đủ của nước này ở mục "Hồ sơ quốc gia" thì viết là "Democratic Republic of East Timor". Cả ba nguồn trên đều rất uy tín, và có cách đăng thiếu nhất quán với nhau.
Chúng ta có lẻ đã từng nghe qua trường hợp của Bờ Biển Ngà, nơi chính phủ nước này yêu cầu (không phải chỉ đề nghị) các nước phải dùng tên chính thức là "Côte d'Ivoire" chứ không dịch tên nước này ra ngôn ngữ khác (mời xem bài en:Ivory Coast). Vậy mà, cũng tại website Bộ Ngoại giao, Bờ Biển Ngà được sử dụng làm tên mục chính. Tiếp cận mục này, ta dễ thấy Bờ Biển Ngà và Côte d'Ivoire hay phiên âm là Cốt-đi-voa được sử dụng thay thế linh động cho nhau.
Tò mò một chút, tôi cũng đã lục lại hồ sơ "Timor Leste" mà bạn Trần Thế Vinh đã đưa ra với lập luận rằng "và Bộ ngoại giao Việt Nam cũng dùng như thế" thì tôi phát hiện được rằng:
Và như thế, tôi cho rằng những lập luận rằng Bộ Ngoại giao Việt Nam dùng tên gọi Timor-Leste chứ hoàn toàn không sử dụng Đông Timor là không có cơ sở. Ở trên đây, tôi có cho rằng lý do lớn nhất của tôi là ở độ phổ biến của "Đông Timor" ít hơn một chút so với "Timor-Leste" trong văn bản tiếng Việt. Thêm một lý do phụ nữa, là tôi cứ ngỡ rằng website Bộ Ngoại giao Việt Nam hoàn toàn sử dụng Timor-Leste để thay thế cho Đông Timor nên tôi đã quyết định sẽ không ý kiến thêm về việc đổi tên bài. Tuy nhiên, trong quá trình tìm hiểu và đào sâu tiếp vào chủ đề này, tôi thấy rằng, đa phần truyền thông Việt Nam có xu hướng sử dụng "Đông Timor" hơn là "Timor-Leste". Website của chính phủ Việt Nam sử dụng lẫn lộn "Đông Timor" và "Timor-Leste", link mà bạn Trần Thế Vinh đưa ra chỉ để chứng minh ở tại vài viết mà link ấy hướng tới, tác giả sử dụng "Timor-Leste" chứ không dùng "Đông Timor". Cách đưa dẫn chứng này hoàn toàn thiếu thuyết phục, vì cùng một tác giả, cùng một bài viết, không thể dùng hai tên gọi khác nhau được, giống như hễ bạn đã gọi là nước Úc thì bạn sẽ không gọi Australia vậy. Trong link hồ sơ Đông Timor trên website Bộ Ngoại giao, bạn có thể tìm thấy rất nhiều bài viết mà tác giả chỉ nhắc tới Đông Timor mà không hề đả động tới Timor-Leste.
Và như vậy, tôi muốn lật lại vấn đề, tức là, tôi thấy tên Timor-Leste này cần được quay về tên quen thuộc là Đông Timor. Kẹo Dừa✌(nhắn cho tôi ^^) 23:45, ngày 8 tháng 9 năm 2017 (UTC)Trả lời
Tôi chỉ mới xem lướt qua trang danh sách các tin ngoại giao Việt Nam-Đông Timor mà bạn Kẹo Dừa✌(nhắn cho tôi ^^) cung cấp. Tuy nhiên tôi nhận thấy một chi tiết: Danh xưng Đông Timor chỉ dùng trước năm 2009, còn từ 2009 đều dùng Timor-Leste. Thái Nhi (thảo luận) 00:00, ngày 9 tháng 9 năm 2017 (UTC)Trả lời
Tiếp tục kiểm tra kỹ hơn ở một số trang có đuôi .gov.vn
  • vnews.gov.vn: 3 kết quả. Đều là "Timor Leste"
  • vietnam.gov.vn: 2 kết quả. 1 dùng "Đông Timor", 1 dùng "Timor Leste"
  • thutuong.chinhphu.vn: 17 kết quả. Đều là "Timor Leste"
  • vpcp.chinhphu.vn: 11 kết quả. 2 dùng "Đông Timor", 9 dùng "Timor Leste"
  • mofa.gov.vn: 112 kết quả. 4 dùng "Đông Timor", 108 dùng "Timor Leste"
  • mic.gov.vn: 775 kết quả. 570 dùng "Đông Timor", 205 dùng "Timor Leste"
  • mpi.gov.vn: 429 kết quả. 39 dùng "Đông Timor", 390 dùng "Timor Leste"
  • cema.gov.vn: 19 kết quả. 4 dùng "Đông Timor", 15 dùng "Timor Leste"
  • vass.gov.vn: 60 kết quả. 29 dùng "Đông Timor", 31 dùng "Timor Leste"
Tạm thời cho kết quả tham khảo như vậy. Thái Nhi (thảo luận) 00:27, ngày 9 tháng 9 năm 2017 (UTC)Trả lời

Tôi nghĩ bạn Thái Nhi nói đúng là danh xưng Đông Timor chỉ dùng trước năm 2009, còn bây giờ đều dùng Timor-Leste. Hiện nay, Bộ ngoại giao Việt Nam dùng Timor-Leste; Liên Hiệp Quốc dùng Timor-Leste thay vì (East Timor); tại SEA Games 2017 vừa qua, bảng chạy chữ tiếng Anh là Timor-Leste. Điều đó chứng tỏ Timor-Leste là tên gọi chính thức của họ và phải được tôn trọng.-- Trình Thế Vânthảo luận 01:43, ngày 9 tháng 9 năm 2017 (UTC)Trả lời

Thái Nhi, Trần Thế Vinh, Hugopako à các bạn có nghĩ là chúng ta nên tiếp tục thảo luận ở đây hay đem ra thảo luận chung để thêm góp ý của mọi người, hoặc là làm một biểu quyết nho nhỏ để dứt điểm luôn ? Kẹo Dừa✌(nhắn cho tôi ^^) 13:58, ngày 9 tháng 9 năm 2017 (UTC)Trả lời
Theo tôi thì các luận điểm cũng chỉ gọn lại 2 bên: 1 là danh xưng Việt hóa phổ biến, 1 là danh xưng chính thống. Vì vậy, có thể đưa ra thảo luận chung xem có thêm luận điểm mới nào không, hoặc nếu vẫn chỉ là 1 trong 2 thì luận điểm nào được ủng hộ nhiều hơn. Cách này gọi là trưng cầu wikipedian ý :-D. Thái Nhi (thảo luận) 14:21, ngày 9 tháng 9 năm 2017 (UTC)Trả lời
Chắc là đem ra thảo luận chung cho thêm rộng đường dư luận nhỉ. Xin đính chính chút là ở đây, Đông Timor vẫn là chính thống đó thôi, vấn đề là chúng ta có nên dịch chữ Leste (tiếng Bồ Đào Nha) sang Đông như chúng đã đã từng dịch bao cụm từ tương tự vậy như đã làm ở các nước khác (đặc biệt là các nước mà quốc hiệu sử dụng tiếng Anh, Pháp, Trung) hay không thôi. Kẹo Dừa✌(nhắn cho tôi ^^) 14:26, ngày 9 tháng 9 năm 2017 (UTC)Trả lời
Có một điểm nhỏ mà bạn TTV đề cập mà tôi cho rằng thiếu cẩn trọng trong ngôn từ, dễ dàng dẫn đến hiểu lầm: "Tôi nghĩ bạn Thái Nhi nói đúng là danh xưng Đông Timor chỉ dùng trước năm 2009, còn bây giờ đều dùng Timor-Leste." Ý bạn Thái Nhi khi nói ý đó là trong cái list bài trên trang web Bộ ngoại giao Việt Nam, có 7 bài trong giai đoạn 2005-2008 sử dụng từ "Đông Timor" (và các kiểu phiên âm của nó) và 11 bài sử dụng từ "Timor-Leste" (và các kiểu phiên âm của nó) trong giai đoạn 2009-2013. Kẹo Dừa✌(nhắn cho tôi ^^) 14:36, ngày 9 tháng 9 năm 2017 (UTC)Trả lời
Cái lý luận Timor-Leste là tên chính thức nên phải dùng, không thể chấp nhận được, vì nó không được ứng dụng trong tiếng Việt . Các bài mình viết như Niederbayern, Oberbayern đều bị sửa thành Hạ Bayern và Thượng Bayern. Quan trọng là tên nào phổ thông, dễ hiểu, dễ đọc và gần gũi với người Việt. Tên chính thức chả bao giờ có chữ Tây Ban Nha hay Bồ Đào Nha, vậy mà người Việt vẫn gọi. Sau năm 2009 mình nhiều lần nghe tới Đông Timor, còn Timor-Leste đây là lần đầu tiên. DanGong (thảo luận) 13:02, ngày 11 tháng 9 năm 2017 (UTC)Trả lời

Đã có quy định về việc này thì ta cứ theo quy định mà giải quyết thôi, quy định nó yêu cầu phải dùng tên phổ biến mà tên phổ biến nhất thì là tên có chữ Đông chứ không phải là Leste nào. Nếu muốn dùng Timor-Leste thì việc đầu tiên cần làm phải là đề nghị sửa quy định về tên bài. Khi nào quy định yêu cầu dùng tên chính thức và có định nghĩa rõ ràng chính thức là cái gì thì lúc đó may ra mới có thể dùng Timor-Leste được. Kiendee (thảo luận) 03:48, ngày 14 tháng 9 năm 2017 (UTC)Trả lời

Trộm nghĩ tôi thấy cả hai đều chấp-nhận được. Nhưng xét cho cùng thì Timor-Leste có phần hợp-lý. Nếu cho là dịch nghĩa thì chính chữ "timor" cũng là phía đông tiếng Indonesia vì đó là đảo cực đông chuỗi đảo Sunda. Xem thế thì tại sao ta chỉ dịch phần Leste mà không dịch phần Timor luôn. Nếu văn-tịch Việt đã có tên lịch-sử phổ-biến thì dùng nhưng nước này là nước mới, ta không có quan-hệ gì cho mãi tới gần đây vậy nên theo tên họ tự-xưng vậy. Duyệt-phố (thảo luận) 02:11, ngày 23 tháng 9 năm 2017 (UTC)Trả lời

Biểu quyết

Theo kết quả biểu quyết tại Wikipedia:Biểu quyết/Đông Timor hay Timor-Leste, tôi đổi tên bài này thành Đông Timor. Kẹo Dừa✌(nhắn cho tôi ^^) 19:34, ngày 14 tháng 2 năm 2018 (UTC)Trả lời


Thảo luận trên đã được đóng lại. Xin đừng sửa chữa nó. Mọi ý kiến tiếp theo nên được viết ở một đề mục mới.