Tổng tham mưu trưởng Quân đội nhân dân Việt Nam

Tổng tham mưu trưởng
Quân đội nhân dân
Việt Nam
Tổng tham mưu trưởng; Quân đội nhân dân; Việt Nam
	Biểu trưng Bộ Tổng tham mưu
	Quân kỳ Quân đội nhân dân Việt Nam
	Đương nhiệm; Đại tướng Nguyễn Tân Cương; từ 31 tháng 5 năm 2021; 3 năm, 212 ngày
	Bộ Tổng tham mưu
Kính ngữ	Tổng tham mưu trưởng; (thông dụng)
Thành viên của	Bộ Tổng tham mưu; Bộ Quốc phòng; Quân ủy Trung ương; Ban Chấp hành Trung ương Đảng
Báo cáo tới	Chủ tịch nước Việt Nam
Trụ sở	số 7, đường Nguyễn Tri Phương, Hà Nội
Bổ nhiệm bởi	Chủ tịch nước Việt Nam
Nhiệm kỳ	5 năm
Thành lập	7 tháng 9 năm 1945; (79 năm, 113 ngày)

Tổng tham mưu trưởng Quân đội nhân dân Việt Nam là một chức vụ cao cấp trong Quân đội nhân dân Việt Nam, đứng đầu Bộ Tổng tham mưu (thuộc Bộ Quốc phòng), có chức trách tổ chức lực lượng, chỉ huy và điều hành các hoạt động quân sự quân đội. Đồng thời kiêm chức vụ Thứ trưởng Bộ Quốc phòng(từ 1978). Ngoài ra, Tổng tham mưu trưởng còn giữ nhiệm vụ tham mưu cho Quân ủy Trung ương và Bộ trưởng Quốc phòng về mặt quản lý nhà nước và chỉ huy quân đội.

Bổ nhiệm, miễn nhiệm

Theo Luật Sĩ quan Quân đội nhân dân Việt Nam sửa đổi, bổ sung năm 2014^[1] tại Điều 15 thì chức vụ Tổng Tham mưu trưởng có cấp bậc quân hàm cao nhất là Đại tướng. Tại Điều 25, thẩm quyền quyết định đối với sĩ quan thì Chủ tịch nước có quyền bổ nhiệm, miễn nhiệm, cách chức Tổng Tham mưu trưởng .

Tiêu chuẩn chức danh

Theo Quy định số 89-QĐ/TW ngày 19 tháng 12 năm 2017 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng^[2], tại Phụ lục 1, Mục I, Tiểu mục 3 và tại Điều 4, Điều 13 thì chức danh Tổng Tham mưu trưởng có thời hạn giữ chức vụ là 5 năm và thuộc diện thẩm quyền Bộ Chính trị quản lý, đánh giá, bố trí, giới thiệu ứng cử, chỉ định; quy hoạch, đào tạo, bồi dưỡng; điều động, luân chuyển, bổ nhiệm, miễn nhiệm, cho thôi giữ chức, đình chỉ chức vụ; khen thưởng, kỷ luật.^[2]

Các đồng chí giữ chức vụ Tổng Tham mưu trưởng thường kiêm nhiệm chức danh Thứ trưởng Bộ Quốc phòng và giữ các chức danh trong Đảng là Ủy viên Trung ương Đảng, Ủy viên Thường vụ Quân ủy Trung ương.

Theo Quy định số 89-QĐ/TW ngày 4 tháng 8 năm 2017^[3] và Quy định số 90-QĐ/TW ngày 4 tháng 8 năm 2017 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng^[4] thì tiêu chuẩn chung của chức danh Tổng Tham mưu trưởng bao gồmː

Về chính trị tư tưởngː Trung thành với Tổ quốc, Nhà nước. Lập trường bản lĩnh chính trị vững vàng.^[4]
Về đạo đức, lối sốngː Mẫu mực, trung thực, khiêm tốn, chân thành, cần, kiệm, liêm chính, chí công vô tư.^[4]
Về trình độː Tốt nghiệp đại học trở lên (chuyên về lĩnh vực quân sự).^[4]
Về năng lực và uy tínː Có tư duy đổi mới, tầm nhìn chiến lược; phương pháp làm việc khoa học; nhạy bén chính trị; có năng lực cụ thể hóa và lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức thực hiện có hiệu quả. Là hạt nhân quy tụ được cán bộ, đảng viên, quần chúng nhân dân tin tưởng, tín nhiệm cao.^[4]
Sức khỏe, độ tuổi và kinh nghiệmː Đủ sức khỏe, đã kinh qua và hoàn thành tốt chức trách, nhiệm vụ của chức danh lãnh đạo, quản lý chủ chốt cấp dưới trực tiếp ở đây; có nhiều kinh nghiệm thực tiễn.^[4]

Theo Nghị quyết số 26-NQ/TW ngày 19/5/2018 tại phần III, mục 2 có quy định cán bộ lãnh đạo chủ chốt cấp trên phải kinh qua vị trí chủ chốt cấp dưới.^[5] Cơ cấu tổ chức của Bộ Quốc phòng gồm có Bộ Tổng Tham mưu, Tổng cục Chính trị, các Quân khu, các Quân chủng, các Tổng cục, Bộ đội Biên phòng, Cảnh sát biển^[6], như vậy để được bổ nhiệm chức danh Tổng Tham mưu trưởng thì phải kinh qua cấp dưới chủ chốt trực tiếp hay từng giữ các chức vụ đó là Phó Tổng Tham mưu trưởng, Tư lệnh Quân khu, Tư lệnh Quân chủng.

Nhiệm vụ

Tổng tham mưu trưởng là người đứng đầu Bộ Tổng tham mưu, chịu trách nhiệm trước Quốc hội, Chủ tịch nước, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ về toàn bộ hoạt động của Bộ Tổng tham mưu và có trách nhiệm:

Tổ chức thực hiện những công việc thuộc thẩm quyền quy định trong Hiến pháp
Tổ chức thực hiện những công việc được Chủ tịch nước, Quốc hội, Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng giao hoặc ủy quyền
Tổ chức thực hiện chức năng, nhiệm vụ quản lý nhà nước theo quy định
Tổ chức thực hiện Quy chế thực hiện dân chủ trong hoạt động của Bộ Tổng tham mưu
Tham mưu cho Quân ủy Trung ương và Bộ trưởng Quốc phòng về mặt quản lý nhà nước và chỉ huy quân đội
Phụ trách chỉ đạo khối các Quân khu, Quân đoàn, Học viện, Nhà trường

Quyền hạn

Nâng bậc lương và phiên quân hàm quân nhân chuyên nghiệp cấp Thượng tá.
Điều động quân nhân chuyên nghiệp, công nhân viên chức quốc phòng, hạ sĩ quan chiến sĩ từ đơn vị này sang đơn vị khác thuộc Bộ Quốc phòng.
Chuyển chế độ phục vụ tại ngũ từ công nhân viên chức quốc phòng, hạ sĩ quan chiến sĩ sang quân nhân chuyên nghiệp hoặc ngược lại.

Tổng tham mưu trưởng qua các thời kỳ

STT	Họ và tên	Thời gian đảm nhiệm	Quân hàm khi bổ nhiệm	Quân hàm cao nhất	Quân chủng	Ghi chú
1	Hoàng Văn Thái (1915 – 1986)	1945 – 1953	Thiếu tướng	Đại tướng	Lục quân	Tổng Tham mưu trưởng đầu tiên
2	Văn Tiến Dũng (1917 – 2002)	1953 – 1978	Thiếu tướng	Đại tướng	Lục quân	Thăng quân hàm vượt cấp từ Thiếu tướng lên Thượng tướng (năm 1959)
3	Lê Trọng Tấn (1914 – 1986)	1978 – 1986	Thượng tướng	Đại tướng	Lục quân	"Tướng đánh trận giỏi nhất Việt Nam"^[7]
4	Lê Đức Anh (1920 – 2019)	1986 – 1987	Đại tướng	Đại tướng	Lục quân	Chủ tịch nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam (1992-1997)
5	Đoàn Khuê (1923 – 1999)	1987 – 1991	Thượng tướng	Đại tướng	Lục quân	Bộ trưởng Bộ Quốc phòng (1991-1997)
6	Đào Đình Luyện (1929 – 1999)	1991 – 1995	Thượng tướng	Thượng tướng	Phòng không – Không quân
7	Phạm Văn Trà (1935–)	1995 – 1997	Trung tướng	Đại tướng	Lục quân	Bộ trưởng Bộ Quốc phòng (1997-2006)
8	Đào Trọng Lịch (1939 – 1998)	1997 – 1998	Thiếu tướng	Trung tướng	Lục quân	Tử nạn năm 1998
9	Lê Văn Dũng (1945–)	1998 – 2001	Trung tướng	Đại tướng	Lục quân	Chủ nhiệm Tổng cục Chính trị (2001-2011)
10	Phùng Quang Thanh (1949–2021)	2001 – 31/8/2006	Trung tướng	Đại tướng	Lục quân	Bộ trưởng Bộ Quốc phòng (2006-2016)
11	Nguyễn Khắc Nghiên (1951 – 2010)	31/8/2006 – 22/12/2010	Trung tướng	Thượng tướng	Lục quân	Qua đời năm 2010^[8]
12	Đỗ Bá Tỵ (1954–)	22/12/2010 – 17/5/2016	Trung tướng	Đại tướng	Lục quân	Phó Chủ tịch Quốc hội (2016-2021)
13	Phan Văn Giang (1960–)	17/5/2016 – 31/5/2021	Trung tướng	Đại tướng	Lục quân	Bộ trưởng Bộ Quốc phòng (2021-nay)
14	Nguyễn Tân Cương (1966–)	31/5/2021– nay	Thượng tướng	Đại tướng	Lục quân