Chân xỉ

*Chân xỉ*
Chân xỉ
	Loài cỏ rết
Phân loại khoa học
Giới (regnum)	Plantae
Ngành (divisio)	Pteridophyta
Lớp (class)	Polypodiopsida/Pteridopsida
Bộ (ordo)	Polypodiales
Họ (familia)	Pteridaceae
Chi (genus)	Pteris
Loài
	Xem bài viết

Chân xỉ^[1] hay còn gọi chi cỏ seo gà, chi cỏ luồng (danh pháp khoa học: Pteris) là một chi thực vật gồm khoảng 300 loài dương xỉ thuộc họ Chân xỉ (Pteridaceae).^[2] Chúng có phân bổ trên thế giới chủ yếu ở vùng nhiệt đới và cận nhiệt đới.

Danh pháp khoa học của chi này Pteris là một từ Hy Lạp bắt nguồn pteron có nghĩa là lông, cánh ám chỉ hình dạng lá của nhiều loài trong chi này nhìn như lông cánh các loài chim.^[3]

Một số loài chân xỉ

Pteris aberrans Alderw.
Pteris abyssinica Hieron.
Pteris actiniopteroides Christ
Pteris adscensionis Sw.
Pteris albersii Hieron.
Pteris albertiae Arbelaez
Pteris altissima Poir.
Pteris amoena Bl.
Pteris angustata (Fée) C. Morton
Pteris angustipinna Tagawa
Pteris angustipinnula Ching & S.H.Wu
Pteris appendiculifera Alderw.
Pteris arborea L.
Pteris argyraea Moore
Pteris aspericaulis Wall. ex Hieron.
Pteris asperula J. Sm. ex Hieron.
Pteris atrovirens Willd.
Pteris auquieri Pichi-Serm.
Pteris austrosinica (Ching) Ching
Pteris bahamensis (Agardh) Fée
Pteris bakeri C. Chr.
Pteris baksaensis Ching
Pteris balansae Fourn.
Pteris bambusoides Gepp
Pteris barbigera Ching
Pteris barombiensis Hieron.
Pteris bavazzanoi Pichi-Serm.
Pteris beecheyana Ag.
Pteris bella Tagawa
Pteris berteroana Ag.
Pteris biaurita L.
Pteris biformis Splitg.
Pteris blanchetiana Presl ex Ettingsh.
Pteris blumeana Agardh
Pteris boninensis H. Ohba
Pteris brassii C. Chr.
Pteris brevis Copel.
Pteris brooksiana Alderw.
Pteris buchananii Bak. ap. Sim.
Pteris buchtienii Rosenst.
Pteris burtonii Bak.
Pteris cadieri Christ
Pteris caesia Copel.
Pteris caiyangheensis L.L. Deng
Pteris calcarea Kurata
Pteris calocarpa (Copel.) M. Price
Pteris catoptera Kze.
Pteris chiapensis A. R. Sm.
Pteris chilensis Desv.
Pteris christensenii Kjellberg
Pteris chrysodioides (Fée) Hook.
Pteris ciliaris Eat.
Pteris clemensiae Copel.
Pteris comans Forst.
Pteris commutata Kuhn
Pteris concinna Hew.
Pteris confertinervia Ching
Pteris confusa T. G. Walker
Pteris congesta Prado
Pteris consanguinea Mett. ex Kuhn
Pteris coriacea Desv.
Pteris crassiuscula Ching & Wang
Pteris cretica L.
Pteris croesus Bory
Pteris cryptogrammoides Ching
Pteris cumingii Hieron.
Pteris dactylina Hook.
Pteris daguensis (Hieron.) Lellinger
Pteris dalhousiae Hook.
Pteris dataensis Copel.
Pteris dayakorum Bonap.
Pteris decrescens Christ
Pteris decurrens Presl
Pteris deflexa Link
Pteris deltea Ag.
Pteris deltodon Bak.
Pteris deltoidea Copel.
Pteris dentata Forsskal
Pteris denticulata Sw.
Pteris dispar Kze.
Pteris dissimilis (Fee) Chr.
Pteris dissitifolia Bak.
Pteris distans J. Sm.
Pteris droogmaniana L. Linden
Pteris edanyoi Copel.
Pteris ekmanii C. Chr.
Pteris elmeri Christ ex Copel.
Pteris elongatiloba Bonap.
Pteris endoneura M. Price
Pteris ensiformis Burm.
Pteris esquirolii Christ
Pteris excelsa Gaud.
Pteris famatinensis Sota
Pteris fauriei Hieron.
Pteris finotii Christ
Pteris flava Goldm.
Pteris formosana Bak.
Pteris fraseri Mett. ex Kuhn
Pteris friesii Hieron.
Pteris gallinopes Ching
Pteris geminata Wall.
Pteris gigantea Willd.
Pteris glaucovirens Goldm.
Pteris goeldii Christ
Pteris gongalensis T. G. Walker
Pteris grandifolia L.
Pteris grevilleana Wall. ex Agardh
Pteris griffithii Hook.
Pteris griseoviridis C. Chr.
Pteris guangdongensis Ching
Pteris guizhouensis Ching
Pteris haenkeana Presl
Pteris hamulosa Christ
Pteris hartiana Jenm.
Pteris heteroclita Desv.
Pteris heteromorpha Fée
Pteris heterophlebia Kze.
Pteris hillebrandii Copel.
Pteris hirsutissima Ching
Pteris hirtula (C. Chr.) C. Morton
Pteris hispaniolica Maxon
Pteris holttumii C. Chr.
Pteris hondurensis Jenm.
Pteris hookeriana Ag.
Pteris hossei Hieron.
Pteris hostmanniana Ettingsh.
Pteris hui Ching
Pteris humbertii C. Chr.
Pteris hunanensis C.M.Zhang
Pteris inaequalis (Fée) Jenm.
Pteris incompleta Cav.
Pteris inermis (Rosenstock) Sota
Pteris insignis Mett. ex Kuhn
Pteris intricata Wright
Pteris intromissa Christ
Pteris irregularis Kaulf.
Pteris iuzonensis Hieron.
Pteris izuensis Ching
Pteris johannis-winkleri C. Chr.
Pteris junghuhnii (Reinw.) Bak.
Pteris kawabatae Kurata
Pteris keysseri Rosenst.
Pteris khasiana (Clarke) Hieron.
Pteris kidoi Kurata
Pteris kinabaluensis C. Chr.
Pteris kingiana Endl.
Pteris kiuschiuensis Hieron.
Pteris laevis Mett.
Pteris lanceifolia Ag.
Pteris lastii C. Chr.
Pteris laurea Desv.
Pteris laurisilvicola Kurata
Pteris lechleri Mett.
Pteris lepidopoda M.Kato & K.U.Kramer
Pteris leptophylla Sw.
Pteris liboensis P.S.Wang
Pteris ligulata Gaud.
Pteris limae Brade
Pteris linearis Poir.
Pteris litoralis Rechinger
Pteris livida Mett.
Pteris loheri Copel.
Pteris longifolia L.
Pteris longipes D. Don
Pteris longipetiolulata Lellinger
Pteris longipinna Hayata
Pteris longipinnula Wall.
Pteris luederwaldtii Rosenst.
Pteris luschnathiana (Kl.) Bak.
Pteris luzonensis Hieron.
Pteris lydgatei (Bak.) Christ
Pteris macgregorii Copel.
Pteris macilenta A. Rich.
Pteris maclurei Ching
Pteris maclurioides Ching
Pteris macracantha Copel.
Pteris macrodon Bak.
Pteris macrophylla Copel.
Pteris macroptera Link
Pteris madagascarica Ag.
Pteris majestica Ching
Pteris malipoensis Ching
Pteris manniana Mett. ex Kuhn
Pteris melanocaulon Fée
Pteris melanorhachis Copel.
Pteris menglaensis Ching
Pteris mertensioides Willd.
Pteris mettenii Kuhn
Pteris micracantha Copel.
Pteris microdictyon (Fée) Hook.
Pteris microlepis Pichi-Serm.
Pteris microptera Mett. ex Kuhn
Pteris mildbraedii Hieron.
Pteris moluccana Bl.
Pteris monghaiensis Ching
Pteris montis-wilhelminae Alston
Pteris morii Masam.
Pteris mucronulata Copel.
Pteris multiaurita Ag.
Pteris multifida Poir.
Pteris muricata Hook.
Pteris muricatopedata Arbelaez
Pteris muricella Fée
Pteris mutilata L.
Pteris natiensis Tagawa
Pteris navarrensis H. Christ
Pteris nipponica Shieh
Pteris novae-caledoniae Hook.
Pteris obtusiloba Ching & S.H.Wu
Pteris occidentalisinica Ching
Pteris olivacea Ching in Ching & S. H. Wu
Pteris opaca J. Sm.
Pteris oppositipinnata Fée
Pteris orientalis Alderw.
Pteris orizabae M. Martens & Galeotti
Pteris oshimensis Hieron.
Pteris otaria Bedd.
Pteris pachysora (Copel.) M. Price
Pteris pacifica Hieron.
Pteris paleacea Roxb.
Pteris papuana Ces.
Pteris parhamii Brownlie
Pteris paucinervata Fée
Pteris paucipinnata Alston
Pteris paulistana Rosenst.
Pteris pearcei Bak.
Pteris pedicellata Copel.
Pteris pediformis M.Kato & K.U.Kramer
Pteris pellucida Presl
Pteris perrieriana C. Chr.
Pteris perrottetii Hieron.
Pteris philippinensis Fée
Pteris phuluangensis Tag. & Iwatsuki
Pteris pilosiuscula Desv.
Pteris plumbea Christ
Pteris pluricaudata Copel.
Pteris podophylla Sw.
Pteris polita Link
Pteris polyphylla (Presl) Ettingsh.
Pteris porphyrophlebia C. Chr. & Ching
Pteris praetermissa T. G. Walker
Pteris preussii Hieron.
Pteris prolifera Hieron.
Pteris propinqua J. Agardh
Pteris pseudolonchitis Bory ex Willd.
Pteris pseudopellucida Ching
Pteris pteridioides (Hook.) Ballard
Pteris puberula Ching
Pteris pulchra Schlecht. & Cham.
Pteris pungens Willd.
Pteris purdoniana Maxon
Pteris purpureorachis Copel.
Pteris quadriaurita Retz.
Pteris quinquefoliata (Copel.) Ching
Pteris quinquepartita Copel.
Pteris radicans Christ
Pteris ramosii Copel.
Pteris rangiferina Presl ex Miq.
Pteris reducta Bak.
Pteris remotifolia Bak.
Pteris reptans T.G. Walker
Pteris rigidula Copel.
Pteris rosenstockii C. Chr.
Pteris roseo-lilacina Hieron.
Pteris ryukyuensis Tagawa
Pteris satsumana Kurata
Pteris saxatilis Carse
Pteris scabra Bory ex Willd.
Pteris scabripes Wall.
Pteris schlechteri Brause
Pteris schwackeana Christ
Pteris semiadnata Phil.
Pteris semipinnata L.
Pteris sericea (Fée) Christ
Pteris setigera (Hook. ex Beddome) Nair
Pteris setuloso-costulata Hayata
Pteris shimenensis C.M.Zhang
Pteris shimianensis H.S.Kung
Pteris silvatica Alderw.
Pteris similis Kuhn
Pteris simplex Holtt.
Pteris sintenensis (Masam.) C.M.Kuo
Pteris speciosa Mett. ex Kuhn
Pteris splendens Kaulf.
Pteris splendida Ching
Pteris squamaestipes C. Chr. & Tardieu
Pteris squamipes Copel.
Pteris stenophylla Wall. ex Hook. & Grev.
Pteris stridens Ag.
Pteris striphnophylla Mickel
Pteris subindivisa Clarke
Pteris subquinata (Wall. ex Bedd.) Agardh
Pteris subsimplex Ching
Pteris sumatrana Bak.
Pteris swartziana Ag.
Pteris taiwanensis Ching
Pteris talamauana Alderw.
Pteris tapeinidiifolia H.Itô
Pteris tarandus M.Kato & K.U.Kramer
Pteris tenuissima Ching
Pteris togoensis Hieron.
Pteris torricelliana Christ
Pteris trachyrachis C. Chr.
Pteris transparens Mett.
Pteris tremula R. Br.
Pteris treubii Alderw.
Pteris tricolor Linden
Pteris tripartita Sw.
Pteris tussaci (Fée) Hook.
Pteris umbrosa R. Br.
Pteris undulatipinna Ching
Pteris usambarensis Hier.
Pteris vaupelii Hieron.
Pteris venusta Kunze
Pteris verticillata (L.) Lellinger & Proctor
Pteris vieillardii Mett.
Pteris viridissima Ching
Pteris vitiensis Bak.
Pteris vittata L.
Pteris wallichiana Agardh
Pteris wangiana Ching
Pteris warburgii Christ
Pteris werneri (Rosenstock) Holtt.
Pteris whitfordii Copel.
Pteris woodwardioides Bory ex Willd.
Pteris wulaiensis C.M.Kuo
Pteris yakuinsularis Kurata
Pteris yamatensis (Tagawa) Tagawa
Pteris zahlbruckneriana Endl.
Pteris zippelii (Miq.) M.Kato & K.U.Kramer

Trồng trọt và sử dụng

Nhiều loài chân xỉ được sử dụng trồng làm cảnh trong nhà hoặc sân vườn. Lá của chúng cũng được dùng nhiều trong trang trí.

Loài Cỏ rết (Pteris vittata) trong chi này được phát hiện là loài có khả năng hấp thụ và tích tụ được arsenic trong đất, đây là một loài tiềm năng trong xử lý sinh học đất ô nhiễm.

Chú thích

^ Phạm Hoàng Hộ; Cây cỏ Việt Nam - tập 1; Nhà xuất bản Trẻ - 1999.
^ Christenhusz, Maarten J. M.; Zhang, Xian-Chun; Schneider, Harald (ngày 18 tháng 2 năm 2011). “A linear sequence of extant families and genera of lycophytes and ferns” (PDF). Phytotaxa. 19: 7–54. ISSN 1179-3163.
^ D. Gledhill The Names of Plants, tr. 319, tại Google Books

Liên kết ngoài

[1] Phạm Hoàng Hộ; Cây cỏ Việt Nam - tập 1; Nhà xuất bản Trẻ - 1999.

[Christenhusz-2011-2] Christenhusz, Maarten J. M.; Zhang, Xian-Chun; Schneider, Harald (ngày 18 tháng 2 năm 2011). “A linear sequence of extant families and genera of lycophytes and ferns” (PDF). Phytotaxa. 19: 7–54. ISSN 1179-3163.

[3] D. Gledhill The Names of Plants, tr. 319, tại Google Books

[1]

[2]

[3]