Phó Bá Long
Phó Bá Long | |
|---|---|
 | |
| Tổng trưởng Bộ Lao động Việt Nam Cộng hòa | |
| Nhiệm kỳ 9 tháng 11 năm 1967 – 18 tháng 5 năm 1968 | |
| Tổng thống | Nguyễn Văn Thiệu |
| Thủ tướng | Nguyễn Văn Lộc |
| Tiền nhiệm | Nguyễn Hữu Hùng |
| Kế nhiệm | Đàm Sỹ Hiến |
| Thông tin cá nhân | |
| Sinh | 25 tháng 4, 1922 Hà Nội, Bắc Kỳ, Liên bang Đông Dương |
| Mất | 17 tháng 2, 2009 (86 tuổi) McLean, Virginia, Hoa Kỳ |
| Quốc tịch |  Hoa Kỳ Việt Nam Cộng hòa |
| Nghề nghiệp | Giáo sư, chính khách |
| Tôn giáo | Công giáo |
Phó Bá Long[1][2] (25 tháng 4 năm 1922 – 17 tháng 2 năm 2009) là giáo sư và chính khách Việt Nam Cộng hòa, cựu Tổng trưởng Bộ Lao động dưới thời Đệ Nhị Cộng hòa.
Tiểu sử
[sửa | sửa mã nguồn]Thân thế và học vấn
[sửa | sửa mã nguồn]Phó Bá Long sinh ngày 25 tháng 4 năm 1922 tại Hà Nội, Bắc Kỳ, Liên bang Đông Dương.[3]:468[4]:101
Lúc nhỏ, ông được gia đình cho qua Trung Quốc du học Trường St. Francis Xavier ở Thượng Hải. Năm 1940, về Hà Nội học tiếp ở Trường Trung học Bảo hộ, Trường Trung học Albert Sarraut và một số trường khác.[5]
Để tránh bom đạn, trường Albert Sarraut đã chuyển lên Đà Lạt và ông thi Tú tài Pháp ở trường Lycée Yersin Đà Lạt năm 1944. Sau năm 1945, Nhật tiến quân sang Đông Dương, ông tình nguyện gia nhập đội quân kháng chiến rồi được tham dự khóa chính trị đặc biệt của Quân Giải phóng. Ít lâu sau, ông theo học trường Quân Dược Sĩ tại Viện Đại học Hà Nội từ năm 1946 đến năm 1950.[4]:101 Học xong trường này thì được cử tham gia chiến dịch Thập Vạn Đại Sơn.
Tháng 7 năm 1954, ông được trao Học bổng Fulbright sang học bên Mỹ. Lúc đầu, ông muốn nộp đơn vào Đại học Georgetown để học ngành quản trị kinh doanh. Vì trường không có chuyên ngành này nên ông được giới thiệu đến Đại học Harvard theo học lấy bằng Thạc sĩ Quản trị Kinh doanh.[3]:468[4]:101[5] Ngoài ra, ông còn được bầu chọn làm Chủ tịch Hội Sinh viên Công giáo tại Bắc Mỹ cùng năm đó.
Lập nghiệp và tham chính
[sửa | sửa mã nguồn]Năm 1956, ông hoàn thành chương trình quản trị kinh doanh Đại học Harvard[3]:468[4]:101[5] rồi trở về nước làm Quản trị viên Ngân hàng Quốc gia Việt Nam dưới thời Đệ Nhất Cộng hòa.[5] Ông cũng từng giữ chức Tổng Giám đốc Công ty Thủy tinh, Nhà máy gạch Bắc Kỳ, và làm Giám đốc hãng xăng dầu Esso tại Sài Gòn.[5]
Năm 1964, Linh mục Viện trưởng Nguyễn Văn Lập có công sáng lập Trường Chính trị Kinh doanh Viện Đại học Đà Lạt cùng với Giáo sư Trần Long, Giáo sư Phó Bá Long, Giáo sư Vũ Quốc Thúc và Giáo sư Bùi Xuân Bào. Giáo sư Trần Long làm Khoa trưởng tiên khởi. Riêng ông tham gia giảng dạy môn Quản trị học tại trường này.[6]
Năm 1967, ông ra ứng cử Thượng nghị viện trong Liên danh Học đường, dấu hiệu Sư Tử. Thụ ủy liên danh là Giáo sư Vũ Quốc Thúc.[6]
Năm 1971, ông đảm nhận chức vụ Khoa trưởng Trường Chính trị Kinh doanh rồi sau đó kiêm nhiệm chức vụ Khoa trưởng Trường Cao học Chính trị Kinh doanh. Trong thời gian làm Khoa trưởng, ông có công thiết lập hệ thống bảo huynh: sinh viên các lớp đàn anh giúp đỡ các sinh viên mới nhập học.[6]
Sau cuộc tuyển cử khai sinh ra nền Đệ Nhị Cộng hòa, ông được mời làm Tổng trưởng Bộ Lao động trong nội các Nguyễn Văn Lộc từ năm 1967 đến năm 1968.[3]:468[7][8][9]
Sau năm 1975
[sửa | sửa mã nguồn]Sau biến cố 30 tháng 4 năm 1975, ông sang Mỹ định cư.[10] Dù sau này ông từng về thăm Việt Nam nhiều lần.[11]
Ông qua đời ngày 17 tháng 2 năm 2009 tại McLean, Virginia, Hoa Kỳ, hưởng thọ 87 tuổi.[10][12][13]
Đời tư
[sửa | sửa mã nguồn]Phó Bá Long là tín hữu Công giáo, tên thánh là Vincent-Ambroise.[6][4]:101 Ông lập gia đình và có tất cả sáu người con.[3]:468[5]
Tác phẩm
[sửa | sửa mã nguồn]- On the Long Way Home[10]
Tham khảo
[sửa | sửa mã nguồn]- ^ Hiến chính tư triều tạp chí xã, 憲政思潮雜誌社 (1968). “憲政思潮” [Tư tưởng Hiến pháp] (bằng tiếng Trung). Bản gốc lưu trữ ngày 19 tháng 9 năm 2022. Truy cập ngày 17 tháng 9 năm 2022. Chú thích journal cần
|journal=(trợ giúp) - ^ Đỗ Đôn Tín, 杜敦信; Triệu Hòa Mạn, 赵和曼 (1988). “南越伪政权历届内阁成员名单” [Danh sách thành viên nội các ngụy quyền Nam Việt Nam]. 越南老挝柬埔寨手册 [Cẩm nang Việt Nam, Lào, Campuchia] (PDF) (bằng tiếng Trung). Bắc Kinh: Thời sự xuất bản xã. ISBN 7-80009-047-7. Bản gốc (pdf) lưu trữ ngày 17 tháng 9 năm 2022. Truy cập ngày 17 tháng 9 năm 2022.
- ^ a b c d e Trần Văn Ngô; Nguyễn Huynh; Nguyễn Văn Toàn; Lê Trung Hiếu (1974). Who's who in Vietnam (PDF) (bằng tiếng Anh). Vietnam Press. Bản gốc (pdf) lưu trữ ngày 13 tháng 7 năm 2022. Truy cập ngày 6 tháng 9 năm 2022.
- ^ a b c d e “Veterans Affairs Dr. Nguyen Tan Hong”. Public Administration Bulletin Vietnam (bằng tiếng Anh) (43). 1 tháng 4 năm 1968. Lưu trữ bản gốc ngày 17 tháng 9 năm 2022. Truy cập ngày 17 tháng 9 năm 2022.
- ^ a b c d e f Hòa Giang Đỗ Hữu Nghiêm (2008). “Viện Đại Học Đà Lạt Giữa Lòng Dân Tộc Việt Nam 1957-1975”. www.conggiaovietnam.net. Bản gốc lưu trữ ngày 15 tháng 4 năm 2020. Truy cập ngày 17 tháng 9 năm 2022.
- ^ a b c d Thông Reo (2009). “Tiểu Sử Giáo Sư Phó Bá Long”. thongreo.blogspot.com. Truy cập ngày 25 tháng 2 năm 2025.
- ^ “南越新內閣組成 總理阮文祿國防部由阮文偉出任 陳文杜蟬聯外長閣員多數是文人” [Nội các mới của Nam Việt Nam được thành lập. Thủ tướng Nguyễn Văn Lộc và Bộ Quốc phòng sẽ do Nguyễn Văn Vĩ làm Bộ trưởng. Trần Văn Đỗ được bầu lại làm Bộ trưởng Bộ Ngoại giao. Hầu hết thành viên nội các đều là trí thức]. Công Thương nhật báo (bằng tiếng Trung). Công Thương nhật báo hữu hạn công ty. 10 tháng 11 năm 1967. Bản gốc lưu trữ ngày 14 tháng 9 năm 2022. Truy cập ngày 13 tháng 9 năm 2022.
- ^ Embassy of the Republic of Vietnam in the United States (tháng 12 năm 1967). “Cabinet Ministers Named”. VIET-NAM Bulletin (bằng tiếng Anh). Volume 1 (12): 242. Bản gốc lưu trữ ngày 14 tháng 9 năm 2022. Truy cập ngày 13 tháng 9 năm 2022.
|volume=có văn bản thừa (trợ giúp) - ^ Việt Nam Cộng hòa. Nội các Nguyễn Văn Lộc và chương trình hoạt động (PDF). Bản gốc (PDF) lưu trữ ngày 6 tháng 9 năm 2022. Truy cập ngày 6 tháng 9 năm 2022.
- ^ a b c Đoàn Thanh Liêm (4 tháng 3 năm 2009). “Thương Tiếc Gs Phó Bá Long”. vietbao.com. California. Bản gốc lưu trữ ngày 30 tháng 7 năm 2021. Truy cập ngày 17 tháng 9 năm 2022.
- ^ Quỳnh Anh (19 tháng 12 năm 2006). “Người phiên dịch cho vợ chồng Tổng thống Bush tại APEC 14”. cand.com.vn. Bản gốc lưu trữ ngày 19 tháng 9 năm 2022. Truy cập ngày 17 tháng 9 năm 2022.
- ^ Ban Điều Hành DUACT (2009). “Thầy Phó Bá Long đã ra đi!”. Dalat University Alumni Charitable Trust. Bản gốc lưu trữ ngày 19 tháng 9 năm 2022. Truy cập ngày 17 tháng 9 năm 2022.
- ^ “Cáo phó của Giáo sư Vincent Ambrose Phó Bá Long”. www.vietnamdaily.com. 19 tháng 2 năm 2009. Bản gốc lưu trữ ngày 19 tháng 9 năm 2022. Truy cập ngày 17 tháng 9 năm 2022.