Phân loại sinh học

Phân loại sinh học là một phương pháp theo đó các nhà sinh học gom nhóm và phân loại các loài sinh vật. Phân loại sinh học cũng có thể được gọi là phân loại học khoa học, tuy nhiên cần được phân biệt với phân loại học dân gian, là phương pháp thiếu cơ sở khoa học hơn. Phân loại khoa học hiện đại dựa trên cơ sở công trình của Carolus Linnaeus, người đã sắp xếp các loài dựa trên đặc điểm hình thái của chúng. Cách sắp xếp này liên tục được cải tiến, sửa đổi để đảm bảo sự nhất quán với nguyên tắc tổ tiên chung nhất của Charles Darwin^[1]. Hệ thống học phân tử, dùng các chuỗi DNA làm dữ liệu đã và đang chỉ ra những sai sót cần chỉnh sửa. Phân loại khoa học thuộc về khoa học phân loại hay hệ thống học sinh vật.

Sự sống	Siêu vực (gây tranh cãi)	Liên vực	Ba vực	Năm vực^[2]	Năm giới	Sáu giới	Giả thuyết tế bào trứng
Sự sống	Sự sống không tế bào			Virus
	Sự sống không tế bào			Thể đạm độc
	Sự sống tế bào	Sinh vật nhân sơ	Vi khuẩn	Vi khuẩn	Khởi sinh	Vi khuẩn	Vi khuẩn
		Sinh vật nhân sơ	Cổ khuẩn	Cổ khuẩn	Khởi sinh	Cổ khuẩn	Cổ khuẩn
		Sinh vật nhân chuẩn			Nguyên sinh vật
					Nấm
					Thực vật
					Động vật

Ví dụ

Sau đây là ví dụ cách phân loại năm loài: ruồi giấm thường dùng trong các phòng thí nghiệm về gen (Drosophila melanogaster), người (Homo sapiens), đậu Hà Lan được Gregor Mendel dùng trong khám phá về di truyền học hiện đại (Pisum sativum), nấm Amanita muscaria, và vi khuẩn Escherichia coli. Tám cấp bậc chính được in đậm; ngoài ra các phân cấp phụ cũng được liệt kê.

Cấp bậc	Ruồi giấm	Người	Đậu Hà Lan	Amanita muscaria	E. coli
Vực	Eukarya	Eukarya	Eukarya	Eukarya	Bacteria
Giới	Animalia	Animalia	Plantae	Fungi
Ngành	Arthropoda	Chordata	Magnoliophyta	Basidiomycota	Proteobacteria
Phân ngành	Hexapoda	Vertebrata	Magnoliophytina	Hymenomycotina
Lớp	Insecta	Mammalia	Magnoliopsida	Homobasidiomycetae	Gammaproteobacteria
Phân lớp	Pterygota	Theria	Magnoliidae	Hymenomycetes
Bộ	Diptera	Primate	Fabales	Agaricales	Enterobacteriaceae
Phân bộ	Brachycera	Haplorrhini	Fabineae	Agaricineae
Họ	Drosophilidae	Hominidae	Fabaceae	Amanitaceae	Enterobacteriaceae
Phân họ	Drosophilinae	Homininae	Faboideae	Amanitoideae
Chi	Drosophila	Homo	Pisum	Amanita	Escherichia
Loài	D. melanogaster	H. sapiens	P. sativum	A. muscaria	E. coli

Sách tham khảo

(tiếng Anh)

Atran, S. (1990). Cognitive foundations of natural history: towards an anthropology of science. Cambridge, England: Cambridge University Press. tr. xii+360 pages. ISBN 0-521-37293-3, 0521372933.
Larson, J. L. (1971). Reason and experience. The representation of Natural Order in the work of Carl von Linne. Berkeley, California: University of California Press. tr. VII+171 pages.
Stafleau, F. A. (1971). Linnaeus and the Linnaeans. The spreading of their ideas in systematic botany, 1753-1789. Utrecht: Oosthoek. tr. xvi+386 pages.

Xem thêm

Tham khảo

^ “Taxonomy_was_the_foundation_of_Darwin's_evolution”.
^ Luketa, Stefan (2012). “New views on the megaclassification of life” (PDF). Protistology. 7 (4): 218–237.

Liên kết ngoài

- Phân loại của Whittaker Lưu trữ 2008-01-05 tại Wayback Machine

Tổng quan về phân loại thực vật Lưu trữ 2010-10-25 tại Wayback Machine
Tổng quan về phân loại động vật Lưu trữ 2010-10-01 tại Wayback Machine

(tiếng Anh)

The Tree of Life web project
International Code of the Zoological Nomenclature (4th Edition) 2000 Lưu trữ 2006-08-22 tại Wayback Machine
International Code of the Botanical Nomenclature (St. Louis Code) 2000 Lưu trữ 2002-12-12 tại Wayback Machine
Phylocode Lưu trữ 2005-05-07 tại Wayback Machine
Taxonomy Trainer Lưu trữ 2020-03-13 tại Wayback Machine at Omne Vivum News.
Wikispecies: a directory of life
For a cladistic approach to animal classification: Classification of living things Lưu trữ 2010-01-11 tại Wayback Machine

Bài viết chủ đề cơ bản này vẫn còn sơ khai. Bạn có thể giúp Wikipedia mở rộng nội dung để bài được hoàn chỉnh hơn.

[1] “Taxonomy_was_the_foundation_of_Darwin's_evolution”.

[2] Luketa, Stefan (2012). “New views on the megaclassification of life” (PDF). Protistology. 7 (4): 218–237.

[1]

[2]

x t s Bậc phân loại
				Tổng bộ (magnorder)	Đoạn (đv) (section)
Vực/Liên giới (domain/superkingdom)	Liên ngành (superphylum)	Liên lớp (superclass)		Liên bộ (superorder)	Liên họ (superfamily)	Liên tông (supertribe)		Liên loài (superspecies)
Giới (kingdom)	Ngành (phylum)	Lớp (class)	Đoàn (legion)	Bộ (order)	Họ (family)	Tông (tribe)	Chi/Giống (genus)	Loài (species)
Phân giới (subkingdom)	Phân ngành (subphylum)	Phân lớp (subclass)	Đội (cohort)	Phân bộ (suborder)	Phân họ (subfamily)	Phân tông (subtribe)	Phân chi/Phân giống (subgenus)	Phân loài (subspecies)
Thứ giới/Nhánh (infrakingdom/branch)	Thứ ngành (infraphylum)	Thứ lớp (infraclass)		Thứ bộ (infraorder)			Đoạn (tv) (section)	Thứ (tv) (variety)
	Tiểu ngành (microphylum)	Tiểu lớp (parvclass)		Tiểu bộ (parvorder)			Loạt (tv) (series)	Dạng (tv) (form)