Ngôn ngữ ở Ba Lan
| Ngôn ngữ tại Ba Lan | |
|---|---|
| Ngôn ngữ chính thức | Ba Lan |
| Ngôn ngữ khu vực | Kashubian (108.000); tiếng Đức (96.000); Bêlarut (26.000); Hungary (1.000); tiếng Ruthian (6.000); Tiếng Litva (5.000); Tiếng Slovak (1.000); Tiếng Séc (1.000); 'Phân tán' : Romani (14.000); Armenia (2.000) |
| Ngôn ngữ nhập cư chính | tiếng Nga (20,000), tiếng Ukraina (25.000), tiếng Việt (3.000), tiếng Hy Lạp (2.000), tiếng Trung Quốc (1.000) ngôn ngữ | tiếng Bulgaria]] (1.000), tiếng Thổ Nhĩ Kỳ (1.000), Tiếng Hindi (1.000) và các ngôn ngữ khác[1] |
| Ngoại ngữ chính | tiếng Anh (33%)[2] Tiếng Nga (26%) Tiếng Đức (19%) |
| Ngôn ngữ ký hiệu | Ngôn ngữ ký hiệu Ba Lan |
| Nguồn | ebs_243_en.pdf (europa.eu) |
Ngôn ngữ chính được nói ở Ba Lan là tiếng Ba Lan.
Cộng đồng người khiếm khuyết sử dụng Ngôn ngữ ký hiệu Ba Lan thuộc Ngôn ngữ ký hiệu của Đức.
Theo Đạo luật ngày 6 tháng 1 năm 2005 về dân tộc thiểu số và dân tộc thiểu số và các ngôn ngữ địa phương,[3] 16 ngôn ngữ khác đã chính thức công nhận tình trạng của các ngôn ngữ thiểu số: 1 ngôn ngữ địa phương, 10 ngôn ngữ của 9 dân tộc thiểu số (dân tộc thiểu số có ngôn ngữ riêng nhà nước độc lập ở nơi khác) và 5 ngôn ngữ của 4 dân tộc thiểu số (được nói bởi các thành viên của dân tộc thiểu số không có nhà nước riêng ở nơi khác). Dân tộc thiểu số Do Thái và Romani có 2 ngôn ngữ thiểu số được công nhận mỗi ngôn ngữ.
Các ngôn ngữ sau đây cũng được sử dụng ở Ba Lan:
Ngôn ngữ được sử dụng trong các liên hệ gia đình
[sửa | sửa mã nguồn]Dân số theo loại và số lượng ngôn ngữ được sử dụng trong các liên hệ gia đình trong năm 2011.[4]
- Tiếng Ba Lan (37.815.606)
- Tiếng Silesia (529.377)
- Tiếng Kashubia (108,140)
- Tiếng Anh (103,541)
- Tiếng Đức (96,461)
- Tiếng Bêlarut (26,448)
- Tiếng Ukraina (24,539)
- Tiếng Nga (19.805)
- Tiếng Romany (14,468)
- Tiếng Pháp (10,677)
- Tiếng Ý (10.295)
- Tiếng Rusyn (6.279)
- Tiếng Tây Ban Nha (5.770)
- Tiếng Litva (5,303)
- Tiếng Việt (3.360)
- ngôn ngữ khác (31.800)
- không xác định (519.698)
- tổng cộng (38,511,824)
Ngôn ngữ có vị thế của ngôn ngữ thiểu số quốc gia
[sửa | sửa mã nguồn]- Tiếng Armeni[cần dẫn nguồn]
- Tiếng Belarus
- Tiếng Séc
- Tiếng Đức
- Ngôn ngữ Do Thái: tiếng Yiddish và tiếng Do Thái
- Tiếng Litva
- Tiếng Nga
- Tiếng Slovak
- Tiếng Ukraina
Ngôn ngữ có vị thế của ngôn ngữ thiểu số dân tộc
[sửa | sửa mã nguồn]- Tiếng Karaim
- Tiếng Rusyn, được gọi là Lemko ở Ba Lan - trong tiếng Ba Lan: "Łemkowski", xem Lemkos#Language
- Ngôn ngữ Romani: sự công nhận chính thức được cấp cho các ngôn ngữ của hai nhóm: Polska Roma và Bergitka Roma.[5]
- Tiếng Tatar, được gọi là Tartar theo Đạo luật
Sự công nhận chính thức mang lại sự đại diện cho các ngôn ngữ thiểu số một số quyền nhất định (theo một số điều kiện theo quy định của pháp luật): về giáo dục bằng ngôn ngữ của họ, có ngôn ngữ được thiết lập là ngôn ngữ hành chính thứ cấp hoặc ngôn ngữ phụ trợ tại thành phố của họ, hỗ trợ tài chính cho nhà nước để thúc đẩy ngôn ngữ và văn hóa của họ, vv
Ngôn ngữ có trạng thái ngôn ngữ khu vực
[sửa | sửa mã nguồn]Ngôn ngữ không có trạng thái được công nhận chính thức
[sửa | sửa mã nguồn]- Tiếng Wymysorys - là một ngôn ngữ có nguy cơ bị đe dọa với rất ít người nói, có nguồn gốc từ Wilamowice, nhưng trái với ngôn ngữ Karaim có tình huống tương tự, thực tế nó không được biết đến trong thời gian chuẩn bị Đạo luật được đề cập.
- Tiếng Silesia - tình trạng tranh chấp nghiêm trọng, đặt câu hỏi liệu một phương ngữ của tiếng Ba Lan hay ngôn ngữ riêng biệt được coi là một vấn đề chính trị. Dân tộc học phân biệt ngôn ngữ Silesian và phương ngữ Silesian Thượng của ngôn ngữ Ba Lan.
Ngôn ngữ của cộng đồng người di cư mới và cộng đồng người nhập cư
[sửa | sửa mã nguồn]Những ngôn ngữ này không được công nhận là ngôn ngữ thiểu số, vì Đạo luật năm 2005 định nghĩa thiểu số là "một nhóm công dân Ba Lan (...) cố gắng bảo tồn ngôn ngữ, văn hóa hoặc truyền thống của mình, (...) mà tổ tiên của họ đã sống trên lãnh thổ hiện tại của Cộng hòa Ba Lan trong ít nhất 100 năm":
- Tiếng Hy Lạp - ngôn ngữ của cộng đồng người Hy Lạp lớn ở Ba Lan những năm 1950.
- Tiếng Việt - cộng đồng di dân lớn nhất ở Ba Lan, từ những năm 1960, có báo, trường học, nhà thờ riêng, v.v.
Ngôn ngữ đã mất và ngôn ngữ nhân tạo
[sửa | sửa mã nguồn]Trong số các ngôn ngữ được sử dụng ở Ba Lan, Ethnologue.[6] cũng đề cập đến:
- Ngôn ngữ được xây dựng - Ngôn ngữ phụ trợ quốc tế Esperanto (được tạo ra ở Ba Lan),
- Ngôn ngữ bị mất - tiếng Phổ cổ
nhưng không đề cập đến hai ngôn ngữ không còn tồn tại khác:
- Tiếng Slovincian - phương ngữ của tiếng Pomeranian, đã biến mất vào đầu thế kỷ 20, liên quan chặt chẽ với Kashubian,
- Yatvingian, biến mất khoảng giữa 16 (hoặc có thể cuối thế kỷ 19).
Xem thêm
[sửa | sửa mã nguồn]Tham khảo
[sửa | sửa mã nguồn]- ^ Nowak, Lucyna biên tập (2013). Ludność. Stan i struktura demograficzno-społeczna. Narodowy Spis Powszechny Ludności i Mieszkań 2011 (PDF). Główny Urząd Statystyczny. ISBN 978-83-7027-521-1. Truy cập ngày 14 tháng 4 năm 2013.
- ^ “SPECIAL EUROBAROMETER 386 Europeans and their Languages” (PDF). ec.europa.eu. Bản gốc (PDF) lưu trữ ngày 6 tháng 1 năm 2016.
- ^ “Act of ngày 6 tháng 1 năm 2005 on national and ethnic minorities and on the regional languages” (PDF). Bản gốc (PDF) lưu trữ ngày 6 tháng 3 năm 2021. Truy cập ngày 8 tháng 6 năm 2020 – qua GUGiK.gov.pl.
- ^ Struktura narodowo-etniczna, językowa i wyznaniowa ludności Polski, p. 70, p. 173
- ^ According to Ethnologue the following Romani languages are spoken in Poland: Romani Vlax, Romani Carpathian, Romani Sinte, Baltic Romani. See: Ethnologue. Languages of the World, Ethnologue report for Poland
- ^ Ethnologue. Languages of the World, Ethnologue report for Poland
Liên kết ngoài
[sửa | sửa mã nguồn]- jezyki-mniejszosci.pl - trang web của chính phủ Ba Lan về các ngôn ngữ thiểu số
- Văn bản Ba Lan của Đạo luật ngày 6 tháng 1 năm 2005 về các dân tộc thiểu số và dân tộc và các ngôn ngữ trong khu vực từ ISAP Lưu trữ 2020-03-26 tại Wayback Machine
- Chính sách về dân tộc thiểu số và ngôn ngữ khu vực ở Ba Lan Lưu trữ 2013-11-26 tại Wayback Machine