Họ Bằng lăng

Họ Bằng lăng
Thiên khuất tía (Lythrum salicaria)
Phân loại khoa học
Giới (regnum)	Plantae
(không phân hạng)	Angiospermae
(không phân hạng)	Eudicots
(không phân hạng)	Rosids
Bộ (ordo)	Myrtales
Họ (familia)	Lythraceae J.St.-Hil., 1805
Chi điển hình
Lythrum L., 1753
Các chi
Xem trong bài.

Lythraceae là danh pháp khoa học của một họ thực vật có hoa. Nó bao gồm khoảng 500-620 loài, chủ yếu là cây thân thảo, với một ít loài là cây bụi hoặc cây thân gỗ, trong 32 chi. Trong tiếng Việt nó được gọi là họ Bằng lăng hoặc họ Tử vi (theo chi Lagerstroemia). Nếu đặt tên họ theo đúng chi Lythrum (không thấy có ở Việt Nam) thì sẽ là họ Thiên khuất. Họ Lythraceae phân bổ khắp toàn cầu, với phần lớn các loài ở vùng nhiệt đới nhưng chúng cũng sinh sống tốt trong các khu vực có khí hậu ôn đới.

Chi từ đó có danh pháp Lythraceae là chi Lythrum, chứa các loài thiên khuất (chẳng hạn Lythrum salicaria hay thiên khuất tía). Hiện nay người ta đã gộp cả lựu, trước đây được xếp trong một họ riêng là Punicaceae.

Các chi

• Phân họ Lythroideae Juss. ex Arn. 1832 = Lythraceae nghĩa hẹp (sensu stricto), 27 chi:
  • Adenaria
  • Ammannia (bao gồm cả Ammanella, Cornelia): thanh hồ điệp, hồng liễu, mùi chó.
  • Capuronia
  • Crenea (bao gồm cả Crena, Crenaea, Dodecas)
  • Cuphea (bao gồm cả Balsamona, Banksia, Bergenia, Cuphaea, Dipetalon, Duvernaya, Endecaria, Maja, Melanium, Melfona, Melvilla, Parsonsia, Quirinia): cẩm tú
  • Decodon
  • Didiplis
  • Diplusodon (bao gồm cả Diplodon, Diplousodon, Friedlandia)
  • Galpinia
  • Ginoria (bao gồm cả Amannia, Antherylium, Ginora, Haitia)
  • Heimia
  • Hionanthera
  • Koehneria
  • Lafoensia (bao gồm cả Calyplectus, Ptychodon)
  • Lagerstroemia (bao gồm cả Orias): tử vi, bằng lăng, săng lẻ.
  • Lawsonia (bao gồm cả Rotantha): lá móng
  • Lourtella
  • Lythrum (bao gồm cả Peplis, Salicaria): ngưu đốn thảo, thiên khuất.
  • Nesaea
  • Pehria (bao gồm cả Grislea)
  • Pemphis: bằng phi
  • Physocalymma (bao gồm cả Physocalymna)
  • Pleurophora
  • Rotala (bao gồm cả Ameletia, Boykiana, Boykinia, Ditheca, Hoshiarpuria, Hydrolythrum, Hypobrichia, Nexilis, Nimmonia, Quartinia, Rhyacophila, Sellowia, Suffrenia, Tritheca, Winterlia): luân thảo, vảy ốc.
  • Socotria
  • Tetrataxis (bao gồm cả Tetradia)
  • Woodfordia: lâm phát.
• Phân họ Punicoideae (Horan. 1834) S. A. Graham, Thorne & Reveal 1998 = Punicaceae
  • Punica: hai loài lựu (thạch lựu)
• Phân họ Sonneratioideae (Engl. & Gilg 1924) S. A. Graham, Thorne & Reveal 1998
  • Sonneratia (bao gồm cả Blatti): các loài bần.
• Phân họ Duabangoideae (Takht. 1986) S. A. Graham, Thorne & Reveal 1998 = Duabangaceae
  • Duabanga: các loài phay, mía tương, trâm đĩ
• Phân họ Trapoideae Voigt 1845 = Trapaceae
  • Trapa: các loài ấu.

Phát sinh chủng loài

Cây phát sinh chủng loài dưới đây vẽ theo Julie A. Morris, 2007. Các chi không đưa vào phân tích bao gồm Crenea, Diplusodon, Hionanthera, Socotria. Phát sinh chủng loài này cho thấy việc phân chia thành các phân họ như đề cập trên đây là không phù hợp.

Lythraceae

Adenaria     Pehria       Cuphea         Koehneria     Woodfordia         Pleurophora         Lourtella     Physocalymma               Capuronia     Galpinia       Lafoensia     Punica       Pemphis                   Ammannia     Nesaea           Ginoria     Tetrataxis       Lawsonia             Duabanga     Lagerstroemia         Sonneratia     Trapa             Decodon     Lythrum (+Peplis)             Didiplis     Rotala       Heimia

Hình ảnh

• 
• 
• 
• 

Tham khảo

• Graham, S. A., Thorne & Reveal (5/1998) Validation of subfamily names in Lythraceae, Taxon, 47 (2): các trang 435-436.
• Little S. A., Stockey R. A. và Keating, R. C (2004), Duabanga-like leaves from the Middle Eocene Princeton chert and comparative leaf histology of Lythraceae sensu lato Lưu trữ 2007-03-10 tại Wayback Machine, American Journal of Botany, 91: các trang 1126-1139.
• Lythraceae Lưu trữ 2005-04-24 tại Wayback Machine trong L.Watson và M.J.Dallwitz (1992 trở đi). Các họ thực vật có hoa Lưu trữ 2007-01-03 tại Wayback Machine: Miêu tả, minh họa, nhận dạng, thông tin tra cứu.