Lý Thiện Trường

Lý Thiện Trường 李善長
Chân dung của Lý Thiện Trường
Chức vụ
Tả tướng quốc Tể tướng
Nhiệm kỳ	1368 – 1371
Tiền nhiệm	chưa tiền nhiệm
Kế nhiệm	Từ Đạt
Thông tin cá nhân
Sinh	1314
Mất	1390 (75–76 tuổi)
Nghề nghiệp	Chính trị gia

Lý Thiện Trường (tiếng Trung: 李善長; bính âm: Lǐ Shàncháng; Wade–Giles: Li Shan-ch'ang; 1314-1390) là một tể tướng Trung Quốc của triều đại nhà Minh, thuộc phái Tây Hoài (Hoài Tây), và là một trong sáu công tước vào năm 1370. Lý Thiện Trường là một trong những cánh tay đắc lực của Hồng Vũ Đế trong cuộc chiến chống lại nhà Nguyên để thành lập triều đại nhà Minh.

Chu hoàng đế đã "chán ghét sự kiêu ngạo của Lý Thiện Trường" về già. Chu Nguyên Chương sau đó đã thanh trừng và xử tử Lý cùng với đại gia đình của ông và ba mươi nghìn người khác, buộc tội ông có ý đồ mưu phản.

Lý Thiện Trường đã tổ chức các bộ, giúp soạn thảo bộ luật mới, và giúp biên soạn Nguyên sử và các chỉ dẫn trong Hoàng Minh tổ huấn và các nghi lễ của nhà Minh. Ông đã giúp thành lập các thương buôn độc quyền về muối và chè dựa trên các thể chế của nhà Nguyên, phát động chiến dịch chống tham nhũng nhằm loại bỏ các đối thủ chính trị, khôi phục lại tiền đúc, mở xưởng đúc sắt và đặt ra thuế cá. Ông ta tạo ra doanh thu cho triều đình bằng cách đàn áp những mọi người trong quá trình này.

Ông là một người theo quan điểm Nho giáo truyền thống nhưng vẫn được giao nhiệm vụ soạn thảo các văn bản pháp luật, các nhiệm vụ và thông tin liên lạc quân sự. Theo tiền kỳ lịch sử nhà Minh cho biết rằng các nghiên cứu của ông bao gồm các bài viết về nhà lập pháp Trung Quốc. Hầu hết các hoạt động của ông dường như đã hỗ trợ sự kiểm soát vững chắc của Hồng Vũ Đế đối với chế độ của mình. Ông được giao nhiệm vụ thanh trừng các đối thủ chính trị, chống tham nhũng, và truy quét những sĩ quan quân đội bất trung. Hệ thống khen thưởng và trừng phạt của ông bị ảnh hưởng bởi Hàn Phi Tử và Lý Thiện Trường có một loại cảnh sát bí mật (hay còn gọi là cẩm y vệ) phục vụ mình. Có lúc ông phụ trách tất cả các quan chức dân sự và quân sự ở Nam Kinh.

Sự nghiệp

Lý Thiện Trường là một sĩ tử lang bạt ở huyện Định Viễn cho đến khi được Hồng Vũ Đế cầu hiền khi đang cùng quân đội đi qua khu vực này. Lý Thiện Trường đã bàn luận đàm đạo về lịch sử với Chu Nguyên Chương cụ thể là chỉ ra những phẩm chất của Hán Cao Tổ người sáng lập của nhà Hán và Chu Nguyên Chương đã mời ông làm quân sư của mình. Ông chứng tỏ là người có năng lực, thường ở lại hậu phương để lo việc quân nhu và hậu cần. Khi Chu Nguyên Chương lên ngôi, ông được xếp công lao hàng đầu trong số các tướng lĩnh và được ban tước Hàn Quốc công đồng thời giữ chức Tả thừa tướng Trung thư tỉnh, quyền lực chỉ dưới hoàng đế. Sự so sánh của ông giữa Hồng Vũ Đế và Hán Cao Tổ đã trở thành chủ đề về triều đại nhà Minh mà các sử gia thường hay bàn luận.

Năm 1353, Minh Thái Tổ yêu cầu ông đảm nhận trách nhiệm về các công việc hành chính vào và trao cho ông quyền quản lý quốc chính. Hồng Vũ Đế đã ra lệnh cho ông và thuộc cấp tạo ra hình luật vào năm 1367, bổ nhiệm ông làm Tả tướng quốc với quyền lực nắm Trung thư tỉnh quản lý lục bộ. Hồng Vũ Đế nhấn mạnh tầm quan trọng của sự đơn giản và rõ ràng của luật pháp, đồng thời lưu ý rằng triều đại nhà Đường và nhà Tống đã xây dựng đầy đủ các quy chế hình luật nhưng bị nhà Nguyên bỏ qua. Ông xây dựng luật dựa trên luật nhà Hán và được tổng hợp dưới thời nhà Đường.

Sau khi soạn thảo hình luật, ông đã đích thân giám sát các quy định mới, bao gồm cả một hệ thống các quy chế cố định được thực hiện để chống tham nhũng. Ông đã cùng với Hồ Duy Dung chống lại Dương Hiến, một vị tể tướng khác. Những nỗ lực của họ đã góp phần vào cái chết của Dương Hiến, khiến Lý Thiện Trường trở thành nhân vật quyền lực nhất bên cạnh hoàng đế tại triều đình vào năm 1370. Ông cũng đã xảy ra xung đột với Lưu Bá Ôn và khiến Lưu Bá Ôn phải từ chức.

Bị xử tử và tru di

Mặc dù cáo quan khi sự chán ghét của hoàng đế ngày càng tăng, Lý Thiện Trường vẫn được giao các công việc quan trọng trong triều đình. Một vị tể tướng khác là Uông Quảng Dương đã đề cao tính cẩn thận, rộng lượng, trung thực, ngay thẳng và nghiêm túc của ông. Bởi vì quyền lực không được phân chia rõ ràng giữa hoàng đế và các quan đại thần thuộc Trung thư tỉnh, dẫn đến những xung đột triền miên, nên các đại thần dần mất động lực làm việc. Họ buông xuôi mọi việc triều chính, chỉ còn chạy theo các thú vui ăn chơi hưởng lạc. Khi được bổ nhiệm vào làm thừa tướng Trung thư tỉnh, Lý Thiện Trường cũng ngày càng trở nên xa xỉ và kiêu ngạo. Cuối cùng ông bị dính líu vào vụ án Hồ Duy Dung và bị tru di tam tộc. Ông bị Minh Thái Tổ khép vào tội đồng mưu với Hồ Duy Dung trong vụ án mưu phản với lý do không tố giác âm mưu lên triều đình, mặc dù ông không hề tham gia âm mưu. Chức thừa tướng Trung Thư tỉnh và chế độ Tam tỉnh đã bị bãi bỏ sau khi ông bị xử tử.

Tham khảo

• Minh sử quyển 127, liệt truyện thứ 15 – Lý Thiện Trường truyện