Hồ Ứng Lân
| Hồ Ứng Lân | |
|---|---|
| Tên chữ | Nguyên Thụy |
| Tên hiệu | Thiếu Thất sơn nhân; Thạch Dương sinh |
| Thông tin cá nhân | |
| Sinh | |
Ngày sinh | 1551 |
Quê quán | Lanxi |
| Mất | 1602 |
| Giới tính | nam |
| Nghề nghiệp | nhà phê bình văn học, nhà thơ |
| Tôn giáo | Nho giáo |
| Quốc tịch | nhà Minh |
Hồ Ứng Lân (chữ Hán: 胡應麟, 1551 – 1602), tên tự là Nguyên Thụy, hoặc Minh Thụy,[1] hiệu là Thiếu Thất sơn nhân, lại có hiệu khác nữa là Thạch Dương sinh,[2] người Lan Khê, Chiết Giang, nhà văn và nhà tư tưởng thời Minh.
Tiểu sử
[sửa | sửa mã nguồn]Cha là Hồ Hy, từng giữ chức Vân Nam thiêm sự. Lúc nhỏ Ứng Lân giỏi đọc sách làm thơ, ngày Bính Tử năm Vạn Lịch thứ 4 (1576) hai mươi sáu tuổi đi thi đậu cử nhân. Năm Vạn Lịch thứ 11 (1583), năm thứ 14 (1586), năm thứ 23 (1595) tham gia hội thí nhưng không đỗ. Năm Vạn Lịch thứ 16 (1588), ông khởi hành lên kinh ứng thí, tuy thi đỗ nhưng mắc bệnh đành phải quay về nhà chữa trị. Năm Vạn Lịch thứ 27 (1599), sau cùng tham gia hội thí lần thứ nhất nhưng vẫn rớt. Mãi tới năm ba mươi tám tuổi mới quyết chí từ bỏ con đường khoa cử về ở ẩn vui thú điền viên, viết được mười tám bộ sách, cùng bộ sưu tập sách hơn bốn vạn quyển. Khởi sự từ năm mười lăm tuổi cho đến năm năm mươi hai tuổi mới qua đời.[3] Ngoài việc dành một phần thời gian chăm sóc cho những người thân yêu và làm những chuyện nhỏ nhặt, còn lại ông đều tập trung vào việc sáng tác. Tính ông rất thích kết giao với hiền sĩ hào kiệt trong thiên hạ, Đại tư không Chu Hành lúc vượt sông Lan Giang muốn gặp mặt ông một lần, phải đậu thuyền chờ tới ba ngày liền, Chu Hành từng khen ông là "thiên hạ kỳ tài". Phạm vi học vấn của ông rất rộng từ Kinh, Sử, Tử, Tập cho đến Nho giáo, Phật giáo, Đạo giáo, cùng với số lượng tác phẩm và bộ sưu tập sách đồ sộ lưu truyền hậu thế.
Nghiên cứu của Hồ Ứng Lân về tiểu thuyết cũng có quan điểm riêng của mình, ông rút ra được từ trong "Cấp trủng tỏa ngữ là ông tổ của truyện kỳ quái xưa nay", "Sơn hải kinh, tác phẩm mở đầu loại truyện kể ma quái", "Yên Đan tử ba quyển, khi nó là ông tổ của tạp truyện tiểu thuyết xưa nay", "Phi Yến, ông tổ của truyền kỳ vậy; Động minh, nguồn gốc của tạp trở"; "Sưu thần, kẻ tiên phong của loại truyện huyền quái; Bác vật, Đỗ dương đều là ông tổ vậy",[4] và trong số các tác phẩm của Lỗ Tấn vẫn thường trích dẫn lời nói của ông.
Tác phẩm
[sửa | sửa mã nguồn]Cuốn sách Tứ bộ chính ngụy của Hồ Ứng Lân dựa trên Chư tử biện của Tống Liêm, mở rộng việc xem xét những cuốn sách cổ đại quan trọng và phân tích sự giả mạo từ những cuốn sách cổ này. Công việc nhận dạng làm giả sách cổ nảy sinh ra sớm nhất bắt đầu từ Lưu Tri Cơ, Liễu Tông Nguyên, do Hồ Ứng Lân cùng với Diêu Tế Hằng nối tiếp làm theo. Những tác phẩm khác của ông gồm có Thi tẩu,[5] Hoa Dương bác nghị,[6] Cửu Lưu tự luận, Kinh tịch hội thông, Sử thư chiêm tất, Trang Nhạc uy đàm, Đường Đồng tính danh lục,[7] Nhị Dậu sơn phòng ca,[8] Thiếu Thất sơn phòng bút tùng.
Tham khảo
[sửa | sửa mã nguồn]- Ngô Hàm, Hồ Ứng Lân niên phổ
- Hoàng Tông Hy, Minh nho học án
- Minh sử quyển 287, liệt truyện 175, Văn nghệ tam – Hồ Ứng Lân truyện
Chú thích
[sửa | sửa mã nguồn]- ^ Vương Thế Trinh, Thạch Dương sinh truyện
- ^ Vương Thế Trinh, Thạch Dương sinh truyện viết rằng: "Nhân diệc viết: 'Nguyên thụy đãi phi nhân gian nhân dã, tiên nhi trích giả dã. 'Toại hô chi Thạch Dương sinh'. Xích Tùng cảo tự diệc vân: "Dư thúc phát mộ hiếu tiêu, bỉ niên bệnh khốn, chẩm tịch tiêu nhiên. Hữu khinh cử viễn đầu phù du thiền thuế chi tưởng, nhân tự hô viết Thạch Dương sinh. Tương khí thất gia, phụ biều lạp biến hành kim hoa cùng cốc trung".
- ^ Hồ Thích đã phản hồi về sự ghi chép trong cuốn Hồ Ứng Lân niên phổ của Ngô Hàm như sau: "Tiền niên ngã tằng thôi đoạn Hồ thị ' tử thì niên ước ngũ thập tuế', ......kim nhĩ......khảo định tha tử tại Vạn Lịch tam thập niên, niên ngũ thập nhị tuế, dữ ngã đích giả định tương sai thậm vi".
- ^ Hồ Ứng Lân, Thiếu Thất sơn phòng bút tùng – Cửu Lưu tự luận hạ
- ^ Hồ Ứng Lân niên phổ năm 1589 ghi chép: "Thi tẩu nội ngoại biên khắc in xong".
- ^ Hồ Ứng Lân niên phổ năm 1565 ghi chép: "Tháng 8, Hoa Dương bác nghị hai quyển hoàn thành".
- ^ Hồ Ứng Lân niên phổ năm 1589 ghi chép: "Đường Đồng tính danh lục soạn thành".
- ^ Hồ Ứng Lân niên phổ năm 1580 ghi chép: "Lúc đầu gặp Vương Thế Trinh ở Thái Thương, đàm luận về nghệ thuật tiểu chi viên. Thế Trinh bèn làm Nhị Dậu sơn phòng ký......Tiên sinh lại tự soạn Nhị Dậu sơn phòng ca".