Khối lượng riêng

Bài này viết về Mật độ khối lượng. Đối với Mật độ khác, xem Mật độ.

Khối lượng riêng (tiếng Anh: Density), còn được gọi là mật độ khối lượng, là một đặc tính về mật độ khối lượng trên một đơn vị thể tích của vật chất đó, là đại lượng đo bằng thương số giữa khối lượng (m) của một vật làm bằng chất ấy (nguyên chất) và thể tích (V) của vật.

Công thức $D={m \over V}$ (D là khối lượng riêng, đơn vị $kg/m^{3}$; m là khối lượng, đợn vị $kg$; V là thể tích, đơn vị $m^{3}$)

$\Rightarrow m=D.V$

$\Rightarrow V={\frac {m}{D}}$

Cụ thể khối lượng riêng tại một vị trí trong vật được tính bằng khối lượng của một thể tích vô cùng nhỏ nằm tại vị trí đó, chia cho thể tích vô cùng nhỏ này. Nếu chất đó có thêm đặc tính là đồng chất thì khối lượng riêng tại mọi vị trí là như nhau và bằng khối lượng riêng trung bình.

Trong hệ đo lường quốc tế, khối lượng riêng có đơn vị là kilôgam trên mét khối (kg/m³). Một số đơn vị khác hay gặp là gam trên xentimét khối (g/cm³).

Khi biết được khối lượng riêng của một vật, ta có thể biết vật được cấu tạo bằng chất gì bằng cách đối chiếu với bảng khối lượng riêng của các chất đã được tính trước.

Khối lượng riêng trung bình

Khối lượng riêng trung bình của một vật thể được tính bằng khối lượng, m, của nó chia cho thể tích, V, của nó, và thường được ký hiệu là ρ (đọc là "rô"; tiếng Anh: rho):

ρ = m/V

Tỷ khối, tỷ trọng

Bài chi tiết: Tỉ trọng

Theo quy ước, tỷ lệ giữa mật độ hoặc khối lượng riêng của một chất nào đó so với mật độ hoặc khối lượng riêng của nước ở 4°C thì được gọi là tỷ khối hoặc tỷ trọng của chất đó.

Trong thực hành, nhiều phép đo khối lượng riêng được thực hiện bằng việc so sánh với nước; hơn nữa khối lượng riêng của nước xấp xỉ bằng 1000kg/mét khối, một con số dễ sử dụng trong chuyển đổi sang hệ đo lường quốc tế.

Ví dụ: tỷ khối của dầu là 0,8, của nhôm là 2,7...

Đo lường

Phù kế để đo tỷ trọng

Khối lượng riêng của chất lỏng có thể được đo bằng phù kế.

Bảng khối lượng riêng của một số chất

Chất rắn	Khối lượng riêng $(kg/m^{3})$	Chất lỏng	Khối lượng riêng $(kg/m^{3})$
Lithi	535
Gỗ tốt	(khoảng) 800	Hydro lỏng	70
Kali	860
Băng	916.7
Natri	970
Nylon	1150
Gạo	(khoảng) 1200
Magie	1740
Berylli	1850
Sứ	2300	Li-e	600
Silicon	2330
Xi măng	2400
Đá	(khoảng) 2600	Xăng	700
Nhôm	2700	Rượu, cồn	(khoảng) 790
Kim cương	3500
Titan	4540
Selen	4800
Vanadi	6100
Kẽm	7000	Dầu hỏa	(khoảng) 800
Crôm	7200	Dầu ăn	(khoảng) 800
Thiếc	7310	Nước	1000
Mangan	7325	Oxy lỏng	1141
Sắt	7800	Glyxerol	1261
Đồng	8940
Bismuth	9750	Diiodomethane	3325
Molybden	10220
Bạc	10500
Chì	11340	Thủy ngân	13546
Thori	11700
Rhodi	12410
Tantan	16600
Urani	18800
Wolfram	19300
Vàng	19320
Plutoni	19840
Rheni	21020
Platin	21450
Iridi	22420
Osmi	22570

Xem thêm

• Định lượng
• Trọng lượng riêng