Bước tới nội dung

Nguyên âm tròn môi trước đóng

Bách khoa toàn thư mở Wikipedia
Nguyên âm tròn môi trước đóng
Lỗi Lua trong Mô_đun:IPA tại dòng 52: invalid option '%T' to 'format'.
Số IPA309
Mã hóa
Entity (thập phân)y
Unicode (hex)U+0079
X-SAMPAy
Braille⠽ (braille pattern dots-13456)
Âm thanh
noicon

Nguyên âm tròn môi trước đóng, hay nguyên âm tròn môi trước cao[1] là một loại nguyên âm sử dụng ở một số ngôn ngữ nói. Âm này được biểu diễn bằng chữ y trong bảng mẫu tự ngữ âm quốc tế. Ở các ngôn ngữ như tiếng Đức, tiếng Thổ Nhĩ Kỳ, tiếng Hungary, nó được biểu thị với kí tự ⟨ü⟩, kí tự ⟨y⟩ ở tiếng Đan Mạch, tiếng Na Uy, tiếng Thụy Điển, tiếng Phần Lan và tiếng Albania, hoặc được biểu thị bằng kí tự ⟨u⟩ trong tiếng Pháp hay tiếng Hà Lan cũng như là một số ngôn ngữ khác.

Ở hầu hết các ngôn ngữ có chứa nguyên âm tròn môi này, nó thường được phát âm với môi không nhô ra (gọi là 'exolabial'). Nhưng có thể ngược lại ở một số trường hợp (gọi là 'endolabial').

Đặc điểm

[sửa | sửa mã nguồn]
  • Cao độ nguyên âm của nó đóng lại, có nghĩa là lưỡi phải được đặt gần vòm miệng mà không cản trở luồng khí được phân loại là phụ âm.
  • Vị trí lưỡi nguyên âm hướng về phía trước, nghĩa là lưỡi sẽ hướng về phía trước miệng mà không tạo ra sự thắt hẹp như phụ âm. Một số nguyên âm tròn môi trước cũng thường được phát âm giữa, nhưng trên thực tế chúng là âm gần trước.
  • Nó là âm tròn môi, nghĩa là khi phát âm, môi sẽ có dạng hình tròn thay vì ở trạng thái thả lỏng.

Ví dụ

[sửa | sửa mã nguồn]
Ngôn ngữ Ví dụ IPA Nghĩa Ghi chú
Tiếng Afrikaans Tiêu chuẩn[2] u Lỗi Lua trong Mô_đun:IPA tại dòng 52: invalid option '%T' to 'format'. 'bạn' (chính thức) Kết hợp với âm Lỗi Lua trong Mô_đun:IPA tại dòng 52: invalid option '%T' to 'format'. đối với người trẻ tuổi. Xem âm vị học tiếng Afrikaans
Tiếng Albania Tiêu chuẩn ylber Lỗi Lua trong Mô_đun:IPA tại dòng 52: invalid option '%T' to 'format'. 'cầu vồng' Kết hợp với âm Lỗi Lua trong Mô_đun:IPA tại dòng 52: invalid option '%T' to 'format'. ở nhiều phương ngữ khác. Xem âm vị học tiếng Albania
Tiếng Catalan Phía Bắc[3] but Lỗi Lua trong Mô_đun:IPA tại dòng 52: invalid option '%T' to 'format'. 'mục tiêu' Mượn từ tiếng Occitan và tiếng Pháp. Xem âm vị học tiếng Catalan
Tiếng Trung Quốc Tiếng Trung phổ thông[4][5] 女 / nǚ Lỗi Lua trong Mô_đun:IPA tại dòng 52: invalid option '%T' to 'format'.ⓘ 'phụ nữ' Xem âm vị học tiếng Trung phổ thông và âm vị học tiếng Quảng Đông
Tiếng Quảng Đông[6] 書 / syū Lỗi Lua trong Mô_đun:IPA tại dòng 52: invalid option '%T' to 'format'.ⓘ 'cuốn sách'
Tiếng Thượng Hải[7] 驢 Lỗi Lua trong Mô_đun:IPA tại dòng 52: invalid option '%T' to 'format'. 'con lừa'
Tiếng Đan Mạch Standard[8][9] synlig Lỗi Lua trong Mô_đun:IPA tại dòng 52: invalid option '%T' to 'format'. 'visible' See Danish phonology
Dutch Standard[10][11] nu Lỗi Lua trong Mô_đun:IPA tại dòng 52: invalid option '%T' to 'format'. 'now' Also described as near-close [y˕].[12] The Standard Northern realization has also been described as close central [ʉ].[13] See Dutch phonology
English General South African[14] few Lỗi Lua trong Mô_đun:IPA tại dòng 52: invalid option '%T' to 'format'. 'few' Some younger speakers, especially females. Others pronounce a more central vowel [ʉː].[14] See South African English phonology
Multicultural London[15] May be back [uː] instead.[15]
Scouse[16] May be central [ʉː] instead.
Ulster[17] Long allophone of Lỗi Lua trong Mô_đun:IPA tại dòng 52: invalid option '%T' to 'format'.; occurs only after Lỗi Lua trong Mô_đun:IPA tại dòng 52: invalid option '%T' to 'format'..[17] See English phonology
Finnish[18][19] yksi Lỗi Lua trong Mô_đun:IPA tại dòng 52: invalid option '%T' to 'format'. 'one' See Finnish phonology
French[20][21] tu Lỗi Lua trong Mô_đun:IPA tại dòng 52: invalid option '%T' to 'format'.ⓘ 'you' The Parisian realization has been also described as near-close [y˕].[22] See French phonology
German Standard[23][24] über Lỗi Lua trong Mô_đun:IPA tại dòng 52: invalid option '%T' to 'format'.ⓘ 'over' See Standard German phonology
Many speakers[25] schützen Lỗi Lua trong Mô_đun:IPA tại dòng 52: invalid option '%T' to 'format'. 'protect' The usual realization of Lỗi Lua trong Mô_đun:IPA tại dòng 52: invalid option '%T' to 'format'. in Switzerland, Austria and partially also in Western and Southwestern Germany (Palatinate, Swabia).[25] See Standard German phonology
Greek Tyrnavos[26] σάλιο / salio Lỗi Lua trong Mô_đun:IPA tại dòng 52: invalid option '%T' to 'format'. 'saliva' Corresponds to Lỗi Lua trong Mô_đun:IPA tại dòng 52: invalid option '%T' to 'format'. in Standard Modern Greek.[26]
Velvendos[26]
Hungarian[27] tű Lỗi Lua trong Mô_đun:IPA tại dòng 52: invalid option '%T' to 'format'. 'pin' See Hungarian phonology
Korean 뒤 / dwi Lỗi Lua trong Mô_đun:IPA tại dòng 52: invalid option '%T' to 'format'. 'back' Now usually a diphthong Lỗi Lua trong Mô_đun:IPA tại dòng 52: invalid option '%T' to 'format'., especially in Seoul and surrounding dialects. See Korean phonology
Kurdish[28][29] Kurmanji (Northern) kü Lỗi Lua trong Mô_đun:IPA tại dòng 52: invalid option '%T' to 'format'. 'mountain' Equal to Palewani (Southern) [ʉː]. See Kurdish phonology
Lombard[30] Most dialects[30] ridüü

riduu

Lỗi Lua trong Mô_đun:IPA tại dòng 52: invalid option '%T' to 'format'. 'laughed' [30]
Mongolian[31] Inner Mongolia түймэр / tüimer Lỗi Lua trong Mô_đun:IPA tại dòng 52: invalid option '%T' to 'format'. 'prairie fire' Diphthong Lỗi Lua trong Mô_đun:IPA tại dòng 52: invalid option '%T' to 'format'. in Khalkha.
Norwegian[32] syd Lỗi Lua trong Mô_đun:IPA tại dòng 52: invalid option '%T' to 'format'. 'south' The example word is from Urban East Norwegian, in which the vowel varies in rounding between compressed Lỗi Lua trong Mô_đun:IPA tại dòng 52: invalid option '%T' to 'format'. and protruded [y̫ː]. It can be diphthongized to Lỗi Lua trong Mô_đun:IPA tại dòng 52: invalid option '%T' to 'format'..[33][34] See Norwegian phonology.
Portuguese Azorean[35] figura Lỗi Lua trong Mô_đun:IPA tại dòng 52: invalid option '%T' to 'format'. 'figure' Stressed vowel, fronting of original Lỗi Lua trong Mô_đun:IPA tại dòng 52: invalid option '%T' to 'format'. in some dialects.[35] See Portuguese phonology
Algarve[36] tudo Lỗi Lua trong Mô_đun:IPA tại dòng 52: invalid option '%T' to 'format'. 'all'
Brazilian[37] déjà vu Lỗi Lua trong Mô_đun:IPA tại dòng 52: invalid option '%T' to 'format'. 'déjà vu' Found in French and German loanwords. Speakers may instead use Lỗi Lua trong Mô_đun:IPA tại dòng 52: invalid option '%T' to 'format'. or Lỗi Lua trong Mô_đun:IPA tại dòng 52: invalid option '%T' to 'format'.. See Portuguese phonology
Tiếng Thụy Điển Tiếng Thụy Điển tiêu chuẩn[38] ut Lỗi Lua trong Mô_đun:IPA tại dòng 52: invalid option '%T' to 'format'. 'ngoài' Often realized as a sequence Lỗi Lua trong Mô_đun:IPA tại dòng 52: invalid option '%T' to 'format'. or Lỗi Lua trong Mô_đun:IPA tại dòng 52: invalid option '%T' to 'format'..[39][40] The height has been variously described as close Lỗi Lua trong Mô_đun:IPA tại dòng 52: invalid option '%T' to 'format'.[38] and near-close [ʏː].[41][42] Typically transcribed in IPA with ⟨ʉː⟩; it is central [ʉː] in other dialects. See Swedish phonology
Tiếng Thổ Nhĩ Kỳ[43][44] güneş Lỗi Lua trong Mô_đun:IPA tại dòng 52: invalid option '%T' to 'format'. 'mặt trời' Xem âm vị học tiếng Thổ NhĨ Kỳ

Tham khảo

[sửa | sửa mã nguồn]
  1. ^ Bản mẫu:Vowel terminology
  2. ^ Donaldson (1993), tr. 2.
  3. ^ Recasens (1996), tr. 69.
  4. ^ Lee & Zee (2003), tr. 110–111.
  5. ^ Duanmu (2007), tr. 35–36.
  6. ^ Zee (1999), tr. 59–60.
  7. ^ Chen & Gussenhoven (2015), tr. 328.
  8. ^ Grønnum (1998), tr. 100.
  9. ^ Ladefoged & Johnson (2010), tr. 227.
  10. ^ Verhoeven (2005), tr. 245.
  11. ^ Gussenhoven (2007), tr. 30.
  12. ^ Collins & Mees (2003), tr. 132.
  13. ^ Gussenhoven (1992), tr. 47.
  14. ^ a b Lass (2002), tr. 116.
  15. ^ a b Cruttenden (2014), tr. 91.
  16. ^ Watson (2007), tr. 357.
  17. ^ a b Jilka, Matthias. “Irish English and Ulster English” (PDF). Stuttgart: Institut für Linguistik/Anglistik, University of Stuttgart. tr. 6. Bản gốc (PDF) lưu trữ ngày 21 tháng 4 năm 2014.
  18. ^ Iivonen & Harnud (2005), tr. 60, 66.
  19. ^ Suomi, Toivanen & Ylitalo (2008), tr. 21.
  20. ^ Fougeron & Smith (1993), tr. 73.
  21. ^ Lodge (2009), tr. 84.
  22. ^ Collins & Mees (2013), tr. 225.
  23. ^ Hall (2003), tr. 92, 107.
  24. ^ Dudenredaktion, Kleiner & Knöbl (2015), tr. 34.
  25. ^ a b Dudenredaktion, Kleiner & Knöbl (2015), tr. 64.
  26. ^ a b c Trudgill (2009), tr. 86–87.
  27. ^ Szende (1994), tr. 92.
  28. ^ Thackston (2006a), tr. 1.
  29. ^ Khan & Lescot (1970), tr. 8-16.
  30. ^ a b c Loporcaro, Michele (2015). Vowel Length from Latin to Romance. Oxford University Press. tr. 93–96. ISBN 978-0-19-965655-4.
  31. ^ Iivonen & Harnud (2005), tr. 62, 66–67.
  32. ^ Vanvik (1979), tr. 13, 20.
  33. ^ Vanvik (1979), tr. 19.
  34. ^ Kristoffersen (2000), tr. 15–16.
  35. ^ a b Variação Linguística no Português Europeu: O Caso do Português dos Açores (bằng tiếng Bồ Đào Nha)
  36. ^ Portuguese: A Linguistic Introduction – by Milton M. Azevedo Page 186.
  37. ^ (bằng tiếng Bồ Đào Nha) The perception of German vowels by Portuguese-German bilinguals: do returned emigrants suffer phonological erosion? Pages 57 and 68.
  38. ^ a b Riad (2014), tr. 27–28.
  39. ^ Engstrand (1999), tr. 141.
  40. ^ Riad (2014), tr. 28.
  41. ^ Engstrand (1999), tr. 140.
  42. ^ Rosenqvist (2007), tr. 9.
  43. ^ Zimmer & Orgun (1999), tr. 155.
  44. ^ Göksel & Kerslake (2005), tr. 11.
Lấy từ “https://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=Nguyên_âm_tròn_môi_trước_đóng&oldid=71566545”