Bước tới nội dung

Pecheneg

Bách khoa toàn thư mở Wikipedia
(Đổi hướng từ Người Pecheneg)

Pecheneg hoặc Patzinak là một nhóm người bán du mục Turk từ Trung Á nói tiếng Pecheneg thuộc nhánh Oghuz của ngữ hệ Turk.[1]

Tên dân tộc

[sửa | sửa mã nguồn]

Người Pecheneg được đề cập với tên là Bjnak, Bjanak hoặc Bajanak trong các văn bản tiếng Ả Rập và tiếng Ba Tư thời trung cổ, như Be-ča-nag trong các tài liệu cổ điển của Tây Tạng, như Pačanak-i trong các tác phẩm viết bằng tiếng Gruzia.[2] Anna Komnene và các tác giả Byzantine khác gọi chúng là Patzinakoi hoặc Patzinakitai.[2] Trong các văn bản Latinh thời trung cổ, người Pechs được gọi là Pizenaci, Bisseni hoặc Bessi.[2] dân Đông Slav sử dụng thuật ngữ PečITEDi hoặc Pečenezi, trong khi người Ba Lan đề cập đến họ như Pieczyngowie hoặc Piecinigi.[2] Từ tiếng Hungary có nghĩa là Pecheneg là ambenyő; thuật ngữ Rumani là "Pecanegi" [2]

Theo Max Vasmer và một số nhà nghiên cứu khác, từ dân tộc học có thể bắt nguồn từ từ tiếng Turk cổ có nghĩa là "anh rể, họ hàng (baja, baja-naq hoặc bajinaq; tiếng Turkmen: baja và tiếng Thổ Nhĩ Kỳ: bacanak), ngụ ý rằng ban đầu nó đề cập đến một "bộ tộc hoặc bộ lạc sui gia".[2] [3]

Trong tác phẩm của Mahmud Kashgari thứ 11 thế kỷ Diwan lughāt al-turk (tiếng Ả Rập: ديوان لغات الترك),[4] tên Beçenek có hai nghĩa. Nghĩa đầu tiên là "một quốc gia Thổ Nhĩ Kỳ sống quanh đất nước Rum ", trong đó Rum là từ tiếng Thổ Nhĩ Kỳ của Đế chế Đông La Mã (Đế quốc Byzantine). Định nghĩa thứ hai của Kashgari về Beçenek là "một nhánh của Oghuz Turks "; sau đó ông mô tả Oghuz được hình thành từ 22 nhóm bộ lạc, trong đó nhánh thứ 19 được đặt tên là Beçenek.

Pecheneg được nhắc đến như một trong 24 bộ lạc cổ xưa của Oghuzes bởi chính khách và nhà sử học thế kỷ thứ 14 của Ilkhanate, được cai trị bởi Iran Rashid-al-Din Hamadani trong tác phẩm Jāmiʿ al-Tawārīkh ("Compendium of Chronicles") người thể hiện sự háo hức ". Tác phẩm Khan Khan của Khan của Khiva và nhà sử học Abu al-Ghazi Bahadur thế kỷ 17 đã đề cập đến những người pechene là bechene trong số 24 bộ lạc cổ của Turkmens (hay Oghuzes) trong cuốn sách của ông Shajare-i Tarakime (của Phả hệ của Turkmen). "người làm việc, người sản xuất".

Ba trong số tám "tỉnh" hoặc gia tộc được gọi chung là Kangar.[5] Theo Constantine VII porphyrogenitus, Kangar nhận được tên gọi chung này vì "họ dũng cảm và cao quý hơn những bộ lạc còn lại" và đó là những gì mà tên chung Kangar biểu thị".[5] [6] Do không có chữ Thổ Nhĩ Kỳ với ý nghĩa tương tự được biết đến, Armin Vámbéry kết nối tên này với từ trong tiếng Kyrgyz kangir ("nhanh nhẹn"), kangirmak ("đi ra ngoài cưỡi") và kani-kara ("đen huyết thống "), trong khi Carlile Aylmer Macartney liên kết nó với băng đảng từ Chagatai (" cỗ xe ").[7] Omeljan Pritsak đề xuất rằng tên ban đầu là một thuật ngữ tổng hợp (Kängär As) bắt nguồn từ chữ Tocharian nghĩa là đá (kank) và từ dân tộc Iran là As.[8] Nếu giả thuyết sau là hợp lệ, từ nguyên của người Kangar cho thấy các yếu tố Iran đã góp phần vào sự hình thành của người Pecheneg.[9]

Tham khảo

[sửa | sửa mã nguồn]
  1. ^ Akdes, Nimet Kurat (1937). Peçenek Tarihi. tr. 22–26.
  2. ^ a b c d e f Spinei 2003, tr. 93.
  3. ^ Golden 2003, tr. I.64.
  4. ^ Maḥmūd, Kāshgarī; James Kelly (1982). Türk Şiveleri Lügatı = Dīvānü Luġāt-It-Türk. Duxbury, Mass: Tekin.
  5. ^ a b Curta 2006, tr. 182.
  6. ^ Constantine Porphyrogenitus: De Administrando Imperio (ch. 37), p. 171.
  7. ^ Macartney 1968, tr. 104-105.
  8. ^ Pritsak 1975, tr. 213.
  9. ^ Spinei 2003, tr. 94.

Sách tham khảo

[sửa | sửa mã nguồn]

Nguồn chính

[sửa | sửa mã nguồn]
  • Anna Comnena: The Alexiad (Translated by E. R. A. Sewter) (1969). Penguin Books. ISBN 978-0-14-044958-7.
  • Constantine Porphyrogenitus: De Administrando Imperio (Greek text edited by Gyula Moravcsik, English translation b Romillyi J. H. Jenkins) (1967). Dumbarton Oaks Center for Byzantine Studies. ISBN 0-88402-021-5.

Nguồn thứ cấp

[sửa | sửa mã nguồn]
  • Atalay, Besim (2006). Divanü Lügati't – Türk. Türk Tarih Kurumu Basımevi. ISBN 975-16-0405-2.
  • Curta, Florin (2006). Southeastern Europe in the Middle Ages, 500-1250. Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-89452-4.
  • Golden, Peter B. (2003). Nomads and their Neighbours in the Russian Steppe: Turks, Khazars and Quipchaqs. Ashgate. ISBN 0-86078-885-7.
  • Golden, Peter B. (1992). An Introduction to the History of the Turkic People. Otto Harrassowitz, Wiesbaden.
  • Kristó, Gyula (2003). Háborúk és hadviselés az Árpádok korában [Wars and Tactics under the Árpáds] (bằng tiếng Hungary). Szukits Könyvkiadó. ISBN 963-9441-87-2.
  • Macartney, C. A. (1968). The Magyars in the Ninth Century. Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-08070-5.
  • Pritsak, Omeljan (1975). “The Pechenegs: A Case of Social and Economic Transformation”. Archivum Eurasiae Medii Aevi. The Peter de Ridder Press. 1: 211–235.
  • Róna-Tas, András (1999). Hungarians and Europe in the Early Middle Ages: An Introduction to Early Hungarian History (Translated by Nicholas Bodoczky). CEU Press. ISBN 978-963-9116-48-1.
  • Spinei, Victor (2003). The Great Migrations in the East and South East of Europe from the Ninth to the Thirteenth Century (Translated by Dana Badulescu). ISBN 973-85894-5-2.
  • Spinei, Victor (2009). The Romanians and the Turkic Nomads North of the Danube Delta from the Tenth to the Mid-Thirteenth century. Koninklijke Brill NV. ISBN 978-90-04-17536-5.

Liên kết ngoài

[sửa | sửa mã nguồn]
Wikimedia Commons có thêm hình ảnh và phương tiện truyền tải về Pecheneg.
Lấy từ “https://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=Pecheneg&oldid=67230794”