Đèo Cổng Trời

Đèo Cổng Trời hay Dốc Cổng Trời là tên đặt cho các đèo dốc cao và hiểm trở ở Việt Nam. Số cổng trời có xu hướng tăng theo sự phát triển giao thông vùng núi.

1. Đèo Cổng trời Quản Bạ 2 trên quốc lộ 4C ở xã Đông Hà giáp với phần đông thị trấn Tam Sơn, huyện Quản Bạ tỉnh Hà Giang 23°03′10″B 105°01′24″Đ. Tên Cổng Trời này đã có từ lâu đời.
2. Đèo Cổng trời Quản Bạ 1 trên quốc lộ 4C ở tây nam thị trấn Tam Sơn huyện Quản Bạ tỉnh Hà Giang 23°03′08″B 104°59′36″Đ. Đây là tên do quản lý giao thông và du khách mới đặt khi lên thăm thị trấn Tam Sơn. Nhiều người còn nhầm lẫn gọi cả đèo Bắc Sum là Cổng Trời.
3. Đèo Cổng trời Hoàng Su Phì trên đường tỉnh 177 ở giáp ranh 3 xã Tân Lập, Thông Nguyên và Nậm Ty huyện Hoàng Su Phì tỉnh Hà Giang 22°33′21″B 104°47′57″Đ
4. Dốc Cổng trời Bảo Lạc trên đường liên huyện ở xã Khánh Xuân huyện Bảo Lạc tỉnh Cao Bằng 22°55′51″B 105°46′32″Đ
5. Đèo Cổng trời Yên Châu trên đường tỉnh 103 ở giáp ranh xã Phiêng Khoài và Yên Sơn huyện Yên Châu tỉnh Sơn La 20°59′55″B 104°14′43″Đ
6. Đèo Cổng trời Mường Do trên vùng đất xã Mường Do huyện Phù Yên tỉnh Sơn La 21°12′11″B 104°46′29″Đ
7. Dốc Cổng trời Thanh Sơn trên đường liên huyện ở giáp ranh xã Yên Sơn huyện Thanh Sơn tỉnh Phú Thọ và xã Hào Lý huyện Đà Bắc tỉnh Hòa Bình 20°56′35″B 105°16′05″Đ
8. Dốc Cổng trời Mường Lống trên đường liên xã ở xã Mường Lống huyện Kỳ Sơn tỉnh Nghệ An 19°31′53″B 104°19′52″Đ
9. Đèo Cổng trời Dân Hóa trên quốc lộ 12A ở thôn Cha Lo xã Dân Hóa huyện Minh Hóa tỉnh Quảng Bình 17°43′45″B 105°46′21″Đ
10. Dốc Cổng trời Phước Sơn trên quốc lộ 14 (đường Hồ Chí Minh) ở giáp ranh xã Phước Đức và Phước Năng huyện Phước Sơn tỉnh Quảng Nam 15°24′35″B 107°46′02″Đ
11. Đèo Cổng trời M'Đrăk trên đường liên huyện ở giáp ranh xã Krông Á huyện M'Đrăk và Cư Yang huyện Ea Kar tỉnh Đắk Lắk 12°42′22″B 108°40′47″Đ
12. Dốc Cổng trời Đam Rông trên đường tỉnh 722 ở vùng giáp ranh xã Đạ Tông huyện Đam Rông và xã Lát huyện Lạc Dương, tỉnh Lâm Đồng 12°06′08″B 108°22′40″Đ

Tên khác của các đèo

• Đèo Ô Quý Hồ trên quốc lộ 4D ở dãy Hoàng Liên Sơn tại vùng giáp ranh tỉnh Lào Cai và Lai Châu.

Theo tiếng các dân tộc thì có

• Đèo Khau Phạ trên quốc lộ 32 ở vùng đất xã Cao Phạ huyện Mù Cang Chải tỉnh Yên Bái. Tên có nghĩa là Sừng Trời, đôi khi được hiểu là Cổng trời.
• Đèo Mang Yang trên quốc lộ 19 ở vùng giáp ranh huyện Mang Yang và huyện Đak Pơ tỉnh Gia Lai, theo tiếng Jrai có nghĩa là Cổng trời.

Các Cổng trời khác

• Núi Cổng Trời Hoàng Su Phì ở giáp ranh 3 xã Thông Nguyên, Nậm Khòa và Bản Péo huyện Hoàng Su Phì, Hà Giang 22°35′44″B 104°41′47″Đ.
• Núi Cổng Trời Mộc Châu ở xã Chiềng Sơn huyện Mộc Châu, Sơn La 20°45′33″B 104°37′58″Đ.